«Դավայաթաղի» մասին

Posted on Հնս 7, 2017 in Գրականություն

        Այդ բլուրը այսօր էլ կա մեր հին ստադիոնի կողքին և բնակեցվել էր սկզբից պարսիկներով, հետո՝ թուրքերով, որոնք ջանասիրությամբ շարունակում էին հին Երևանը շրջապատել, ինչպես Կոնդի տակի բարձրունքները, նույն Դավայաթաղի բլուրը, «Դամր բուլախ» (Երկաթ աղբյուր.հանքային ջուր էր՝ մեծ քանակությամբ երկաթ պարունակող, շուրջը ամբողջ ժանգագույն էր), «Շիլաչի» կոչված թաղախումբը և այլն: Այդպես էր, միամիտ երևանցիք կամաց-կամաց շրջապատվում էին թուրքերով, որոնք էլ հստակ ծրագրով բազմանում էին ճագարների եռանդով… Եվ միայն գաղթականության տխուր փաստով ազատվեցին այդ օղակից, որի հետևանքները դժվար չէ գուշակել: Այդպես է, իսկապես որ «չիք չարիք առանց բարիք»:
      *** Ասեցինք, որ Երևանը աշխույժ առևտրի հանգույց էր, և, ըստ այդմ, պետք էր որ ունենար եկող-գնացողների համար հանգրվանելու հարմարություններ և ուներ: Ամենամեծը, ինչպես ասեցինք, «Գյուրջի» քարվանսարան էր «հասարակ» խավի համար՝ հիմնականում շրջակա գյուղերից եկած: Երկրորդը և ոչ պակաս տարողությամբ «Զարուբի խանն» էր, որը երկու մասից էր և երկու մուտքերով, որոնք կամարակապ միջանցքով միանում էին իրար և ուներ որոշակի ճարտարապետական դեմք, կառուցվածք և գլխավոր մասը՝ հյուրանոցը, երկհարկանի էր, հարմարավետ սենյակներով, պատշգամբներով, մի մուտքը մեյդանի՝ շուկայի կողմից էր, մյուս մուտքը կամ ելքը մեր Բաննայա փողոցի կողմից էր: Բայց գաղթականների գալուց հետո բնակեցված էր արդեն, հյուրանոց չէր և հյուրընկալել էր Վանից գաղթածներին: Զուտ, անխտիր վանեցիներ էին ապրողները և վերին հարկերում ապրում էին «աղաները», իսկ ներքևի հարկերում «ոչ աղաները»…չնայած որ վանեցիք բոլորը իրար մեծարում էին «աղա» տիտղոսով, մի տարբերությամբ, մի մասին «ճոչ աղա» էին ասում: Սակայն վանեցիք շատ էին և մեծ մասը և առավել ունևորները ապրում էին քաղաքի տարբեր փողոցներում՝ մեծամասամբ «Նազարովսկ» փողոցի և «Սունդուկյանի» և այլն:
       Երրորդը «Սուլի խանն» էր, իր տիրոջ անունով էր երևի: Հյուրանոցը երկհարկանի էր, մի քիչ էլ շքեղ, ոճազարդ (արևելյան), կողքին ուներ շքեղ բաղնիք, անգամ համարներով, բաղնիքներից ամենաշքեղը, որը և «Ֆանտազիա» էր կոչվում և նախկին բնակիչներն էին, հարուստ վաճառականներ՝ եկած Թեհրանից, Գյանջյայից, Թիֆլիսից, Թուրքիայից…Ուներ նաև իրեն առանձին «կաֆեն»՝ «Սուլի կաֆեն», որտեղ երեկոներին քաղաք եկած աշուղներ էին «համերգ» տալիս, մրցություններ աշուղների:
       Այդ «կաֆեն» փողոցի վրա էր, լայն փողոցի, որը սկիզբ առնելով ռուսական եկեղեցու հրապարակից, խանութների շարքից բարձրանում էր դեպի «Մալի մեյդան», հրեաների սինագոգը, դեպի որբատներ տանող փողոցը: Եվ այդ շարքի խանութների դիմաց նորից խանութներ էին, որտեղ ապրում էին… կարճ ասած բոզեր, ծախու կանայք՝ ամեն ցեղի, տարիքի և տեսքի…մեղկ, թշվառ խալխեր…ծախելու ուրիշ բան չունեին, և ուղիղ  «Սուլի կաֆեի» դիմաց… հարմար էր:
        Չորրորդ խանը մեր Բաննայա փողոցի շարունակության վրա էր: Փոքր էր և կապում էր Կոնդի, մեր փողոցի բնակիներին մեյդանի շուկայի հետ: Դուռ չուներ, բայց ուներ բաղնիք, որն արդեն խարխլվել էր, չէր աշխատում:
       Մյուս հյուրանոցը զորանոցների կողմն էր և մի երկուսն էլ Գետառի շուրջ ապրող թուրքերի մեջիթների կողքին էին. փոքր հյուրանոցներ էին:

02.04.1997

 

Leave a Reply

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով