Կարդացողի համար ամենաքիչը տարօրինակ կթվա մեր այսօրվա ապրելակերպի հետ բոլորովին կապ չունեցող իմ ասելիքը: Եվ իսկապես, ի՞նչ առնչություն ունի մեր այսօրվա ապրուստը «քեֆ անողի քեֆը չի պակսի» հասկացության հետ: Ոչ մի կապ, քանի որ մարդը, երբ իր հացն է, հա՜ցն է դժվարությամբ ճարում… ի՜նչ խոսք կարող է լինել «քեֆի» մասին:
Նախ այդ «քեֆի» իմաստի մասին, որը «համամիութենական» հորջորջում ունեցավ` «կայֆ» կոչումով: Զարհուրելի բան է այդ «կայֆը»… որը ստեղծվում է ամեն ինչից` սպիրտից, թմրադեղից, սեքսից և էլի ինչ իմանաս` ինչ աղբից, որ մարդուն «վերացնի» իր ողորմելի վիճակից գոնե մի «առժամանակ», առ ժամանակ: Իսկ քեֆի իմաստը բոլորովին ուրիշ է և ոչ «առ ժամանակ»:
Մեծն, ամենամեծն հայ կոչվածներից Հովհաննես Թումանյանը, որը իր ժողովրդի բոլոր ցավերի ու հոգսերի համար բալասան էր գտնում, մի օր էլ տխրությամբ լցված նկատեց, որ իր ժողովուրդը մոռացել է ուրախանալ. ուրախանալ իր ապրուստով, կյանք կոչված հրաշալիքով, իրեն բաժին հասած կյանքը հենց իրեն, միայն իրենը համարելու կարողությունից, մոռացել է կյանքի համն ու հոտը, «լազաթը», մոռացել է իր անդրջրհեղեղյան ապրելակերպը, երբ դեռ Նոյ նահապետից էլ առաջ գինի էր քամում և առավել շատ, քան իրեն պետք էր և տկերը լցրած՝ Եփրատով տանում, վաճառում ցամաք հաց ուտող ազգերին` իր սեղանին էլ ունենալով մշտական հացն ու գինին: Կարծեմ, որ այդ մասին են վկայում Կարմիր բլուրի կարասները թեկուզ…
Թումանյանը տխրելու շատ բան ուներ այն դաժան տարիներին` 1914-15 թվերին, բայց չէր ուզում իր ժողովրդին հոգնած, ընկճված, գլխիկոր տեսնել. գլխիկոր շրջելը վտանգավոր բան է:
Եվ ահա, նա վերցրեց արաբական հեքիաթն ու դարձրեց հայկական, քանի որ այդ ջրկիր, փինաչի, այգեփոր… Հասանը, որի անունը կարող էր և Սարգիս կամ Բարսեղ լինել, այդ Հասանի օրինակով (հայը սիրում է օրինակել) ուզեց խնդրել իր ժողովրդին, որ իր խելոք, պայծառ գլուխը չխոնարհի, բարձր պահի, գոհանա իր ունեցածով, աչքը չտնկի խալխի ունեցածին, իր` թեկուզ քիչ ունեցածով ապրի ու ապրի ուրախ, զվարթ հոգով: Իսկ այդ զվարթությունը հենց այն գինու մեջն է, որը ինքը բոլոր ժողովուրդներից առաջ արարել էր:
Իմ պաշտելի մեծ հորեղբայրը՝ ուստաբաշի դերձակ Ավետիսը, որը Իգդիրում, բացի հպարտ իգդիրեցիներից, նաև հագցնում, զուգում էր սահմանապահ սպաներին, գեներալներին, եզդի ու քուրդ բեկերին, ուստաբաշին Երևանում, որ մի նեղլիկ «բուդկա»` կրպակ ուներ ընդամենը, ինձ` «թևով քիթ սրբողիս» ասում էր.
— Կինին (գինին) Քրիստոսի պարգևնի, օրհնվածի, կինին ուրախությունի, զվարթություն: Ով կպարի կամ կերգի առանց մե թաս կոնե կինու… կասեն ծուռի: Օյաղ մարդը կշորարա՞… ըլելու պան չի:
Ըլնելու բան չի, ճիշտ էր ուստաբաշին: Բանաստեղծությունն էլ չի հնարվի, շատ բան չի արարվի առանց գինու: Եվ ուստաբաշին չէր մոռանում ավելացնել վերջում.
— Պայց, չափով, բոյիդ մեռնեմ, չափով, անգյաճիդ օղ արա…
Այո՛, չափով, ոչ գրպանները տռզեցրած, «բիրդան աղա» դարձածների նման:
Քեֆ անողի քեֆը չի պակսի….
Posted on Ապր 11, 2017 in Գրականություն