«Էքսպոզիցան արվեստի նոր ստեղծագործություն է»: Եվ իսկապես, մի տեղ հավաքված և դասավորված ստեղծագործությունները, անկախ իրենց առանձին արժեքից, նորից նոր որակ և իմաստ են ստանում: Ըստ որում, վատ դասավորության դեպքում ստեղծագործությունները կարող են խանգարել իրար և ժխտել նաև: Ինքը` էքսպոզիցիան, ոչ մի բանի հետ համեմատել չի կարելի և զարմանալի կերպով նման է նկար ստեղծելու պրոցեսին, հատկապես գունային կոմպոզիցիան, որտեղ տարբեր գույների բծերը (пятно) պիտի մի ամբողջական համաձայնության բերել: Նման է նաև ռիթմի իմաստին, եթե ռիթմն է նկարի մեջ շարժում կամ ստատիկա ստեղծում (և՛ գունաբծերի դասավորմամբ, և՛ գծային կոմպոզիցիայով, և՛ լուսավոր բծերի դասավորմամբ, այսինքն` ռիթմ ստեղծում է այդ կոմպոնենտներով), ապա նույնը պիտի կատարվի պատի վրա, որպեսզի դիտողը կարողանա ստեղծագործությունները «տեսնել» և՛ շարժման, և՛ ընդհատ ռիթմերով և բնականորեն անցնի տարբեր բծերը ընկալելով` առանց ռիթմը, «հոսանքը» կորցնելու, բայց և հնարավորություն պիտի տալ դիտողին կանգ առնելու նկարի առաջ, որը ուզում եք կարևորել, առավել նշանակություն տալ առավել արժեքավոր գործերին, որոնց կարելի է նաև առանձին ցուցադրել (առանձին վահանակի վրա, առանց շրջապատի): Այդպիսի ստեղծագործություններ մեզ մոտ էլ կան և պիտի նրանք ընդգծվեն ընդհանուրի մեջ: Գործը ավելի, համեմատաբար հեշտանում է, երբ հեղինակը առանձնանում է, ինքն իր մեջ է դասավորվում և ինչքան էլ տարբեր գունային կառուցվածք ունենան, մի ինչ-որ բան ընդհանուր ունեն և չեն խանգարում իրար:
Ավելի դժվար են խառը դասավորությունները, երբ միևնույն պատի վրա պիտի խմբավորել տարբեր հեղինակների գործեր: Այս դեպքում է, որ «խանգարելը» դառնում է առաջին թշնամին էքսպոզիտորի:
Պիտի խուսափել «խաչ» ստեղծելուց (ամենից ընդունելին՝ եռանկյուն, ուղղանկյուն):
Եթե երկու շարք է, ներքևը չի կարելի ծանրացնել և ընդհակառակը՝ վերը պիտի ծանր լինի, որ պատը «շուռ» չգա:
Պիտի կարողանալ մութ և լուսավոր նկարները այնպես դասավորել, որ կուտակումներ չլինեն, դասավորել ռիթմ առաջացնելով, հաջորդականացնել… Նույնը պիտի անել գունաբծերի հետ` կարմիրների, դեղինների և այլ շեշտված գունային գամաների հետ:
Առանձին նշանակություն է ստանում լուսավորության հարցը՝ կողքի, դիմացի, ճակատային և նաև աջ և ձախ լուսավորությունը: Նկարներ կան, որոնց ձախ լուսավորություն է անհրաժեշտ և ընդհակառակը կամ ճակատային:
Հաստ շերտով նկարները սիրում են այնպես կախվել, ինչպես (որ կողմից) նկարված են:
Հիմնական հարցը պատը կազմակերպելն է, հարց, որ ոչ մի բանի հետ նմանություն չունի այնքան, ինչքան նկար ստեղծելու պրոցեսին: Եվ այստեղ բոլոր կոմպոնենտները նկար ստեղծելու ուժի մեջ են մտնում: Ինչպես նկարիչը, որը կտավը պիտի կազմակերպի, նույնը պիտի անի էքսպոզիտորը պատի հետ:
Իրենց գունային կոլորիտով իրարամերժ նկարիչներ չպիտի մի սենյակում լինեն, որպեսզի ներդաշնակություն ստեղծվի սենյակում:
Այդ առումով սովետական շրջանը (նոր) առանձին դժվարություն է ստեղծում, բայց նրանց էլ պիտի դասավորել խմբերով, իրար մոտ գունային գամաններով:
Վերջին հաշվով, մենք գործ ունենք նկարիչների հետ, որոնք տարբեր դպրոցներից ելնելով, մի ինչ-որ բան ունեն ընդհանուր, հայկական (գույնի, կոլորիտի, մտածելակերպի) և աննշան տարբերությունները՝ ժամանակագրական, պիտի զոհաբերել «լավ», ճիշտ հարևանություն ստեղծելու… Մնացածը պիտի թողնել էքսկուրսավարների բացատրությանը և կողմնորոշմանը, որ դժվար գործ չի:
Էքսպոզիցիա
Posted on Փտր 3, 2017 in Գրականություն