Սիրերգություն

ԵՍ ՔԵԶ ՍԻՐՈՒՄ ԵՄ ՏԱՐՕՐԻՆԱԿ ՍԻՐՈՎ

Ես քեզ սիրում եմ տարօրինակ սիրով

Եվ չեմ կարող բացատրել ոչ ոքի,

Թե ինչու սերս, քեզանից գինով,

Հաճախ փոխվում է զայրույթի:

Թե ինչու հաճախ ուզում եմ թողնել,

Հեռանալ քեզանից անվերադարձ…

Իսկ հեռանալիս տանջվում է հոգիս.

Թվում ես կորած հավիտյան, անդարձ…

1957 թ.

 

***

ԷԼԻ ՍԻՐՏԸ ԿՐԱԿ ՇԻՆԱԾ ԱՅՐՈ՞ՒՄ Է ՆԱ

                                                                                                                Ե-ին

Էլի սիրտը կրակ շինած այրո՞ւմ է նա,

Էլի սերը հմայք դարձրած գերո՞ւմ է նա,

Հմայելուց դադարե՞լ է, հոգնե՞լ է նա,

Արդյոք էլի աչքը անկուշտ մնո՞ւմ է նա,

Թե՞ պաղ սիրտը ամռան տապից հալվեց նրա…

1958 թ.

 

***

ՉԵՍ ՏԵՍՆՈՒՄ

Նայում ես ինձ հաճախ.

Լուռ ես, չես տեսնում:

Անսի՞րտ ես, ո՞վ գիտե,

Թե՞ պարզապես չես տեսնում:

Նեղանալ չեմ կարող,

Երբ սիրտդ չի տեսնում…

Ա՜խ, անհոգ անցնելիս

Հրդեհը չե՞ս տեսնում…

1960 թ.

 

***

ԿԴՆԵԻ ՍԻՐՏՍ…

Կդնեի սիրտս քո հայացքի համար

Ոտքերիդ տակ անձայն,

Քո աչքերի համար, քո հոնքերի կամար,

Մի համբույրի համար միայն:

Մի ժպիտով միայն, մի հայացքով լույս

Դու կարող ես սիրտս արևել,

Բայց դու անցար լուռ ու թողեցիր անհույս,

Մոռացար անգամ բարևել:

1960 թ.

 

***

ՇՎԱՐԵԼ ԵՄ ՃԱՄՓՈՐԴԻ ՊԵՍ

Շվարել եմ ճամփորդի պես ճամփամիջին

Ու չգիտեմ՝ որ կողմ դառնամ. որտե՞ղ ես դու:

Դու տանջում ես հեռվից հեռու այնքա՜ն անուշ,

Բայց տանջվելու, ա՜խ, հավատա, էլ չկա ուժ:

Թե ուզում ես մնալ հեռվում ու դառնալ հուշ,

Էլ ինչո՞ւ էր այն երեկոն այնքա՜ն անուշ…

1960 թ.

 

***

ԷՔՍՊՐՈՄՏ

                                                                                                          Սոնային

Դու կզարմանաս,

Դու չես բարկանա,

Գուցե և հոգիդ կշոյվի մի պահ,

Որ քեզ… սիրում են

Այն էլ՝ «հեռակա»,

Եվ հարկ էլ չկա պատասխանելու

«Ախ» ու «վախերին» սիրահարների`

Այնքան տաղտկալի:

Դու չես բարկանա,

Գուցե և հոգիդ կշոյվի մի պահ,

Եվ դու ակամա

Մի կողմ կհրես ձեռքովդ նազելի

«Այն բարդ հարցերը»՝ դեռ անլուծելի,

Որոնց լուծումը, հավատա՛, ջա՛նս,

Ինչքան էլ ջանաս,

Չի տանի Պառնաս:

Մի կողմ կհրես գուցե ջղային

Շարժումով արդեն

Տողերն այս անլուրջ

Եվ կպատկերացնես այն «հեղինակին»

Որ, թողած կտավ, ներկեր ու վրձին,

Գրիչ է վերցրել

Ու պոետ դարձել…

Ու չես բարկանա,

Սիրելի՛ Սոնա,

Չէ՞ որ չի եղել դեռ այս արևի տակ

Բարկացող մի կին

Սիրողի վրա, այն էլ՝ «հեռակա»…

Ես քեզ սիրու՜մ եմ,

Սիրում եմ, անգի՜ն…

1960 թ.

 

***

ՔՆՔՈ՜ՒՇ, ՔՆՔՈ՜ՒՇ ՀԱՄԲՈՒՐՈՒՄ ԵՄ

 Քնքո՜ւշ, քնքո՜ւշ համբուրում եմ

Աչքերը քո, շուրթերը քո,

Քո ձեռքերը այնքա՜ն-այնքան բարի,

Ծով աչքերդ՝ անհուն սիրով, մեղմ թախիծով,

Կրակով լի:

Թող արևի՜, թող արևի՜…

1960 թ.

 

***

…Ա՜Խ, ՄԱՐԴ ԵՄ ԵՍ ԷԼ

Հո քարից չե՞ս կարծել, ա՜խ, մա՛րդ եմ ես էլ…

Որ արցունք չեմ թափում, ցամաք ես կարծել…

Սիրտս շատը տեսած՝ հոգնել էր արդեն,

Մեջնուն դառնալն ինձ ի՞նչ կսազեր…

Ի՞նչ եկար փնտրելու, որ չճարեցիր,

Կրակ տվեցիր, հետո մարեցիր…

Հարցնում եմ քեզ՝ ինչո՞ւ, ինչի՜ համար

Առար ձեռքդ, խաղացիր,

Սի՜րտ էր ախր… խաբելով առար,

Մորմոքեցիր, ցավեցրիր,

Ինչո՞ւ անսիրտ ճարակեցիր,

Կրակեցիր, վառեցիր…

Թե՞ մրսում էիր, կրակ չէր ճարվում…

Հրդեհի բոցով ո՞վ է տաքանում,

Սրտի հետ ո՞վ է անսիրտ խաղ անում…

1964 թ.

 

***

«ԿԱՏՎԻ ԵՐԱԶ»

Քեզ մկնի՞կ էր պետք խաղալու համար,

Ձեր տանը չկա՞ր,

Թե՞ ինձ կարծեցիր ավելի հարմար:

Ինչո՞ւ ձևացար կատու և հիմար,

Ինչո՞ւ չկերար…

1968 թ.

 

***

ԳԺՎԵՑԻ՜Ր ԷԼԻ

Քեզ ժպտացել են մի զույգ շեղ աչքեր.

Արև ես կարծել,

Գարուն ես կարծել

Եվ ուզել ծաղկել…

Ու շփոթվել ես, հուզվել, իզուր խենթացել.

Քեզ ջահել կարծել:

Մայիս 1969 թ.

 

***

Մ-ին

Օ՜, ես գիտեմ, դու չես ների,

Որ չեմ սիրում ձեր ոստանը

Սոխանման գմբեթներով՝

Խառնիճաղանճ ու ահռելի

Ու զանգերով անլռելի, անլռելի:

Բայց ի՞նչ անեմ…

Երբ գալիս ես շափաղ տալով,

Ծղոտագույն նուրբ ծամերիդ

Աստվածամոր պսակ դրած,

Ես շվարած աղոթում եմ ծնկի եկած՝

Աստվածներիդ, սոխանման գմբեթներին,

Ինչպես զինվորը Տրդատի՝

Հռիփսիմեի լույս պատկերից ուշքը կորցրած…

Մի հեռացրու մեղավորիս,

Սովորել եմ տաճարներին իմ պապերի,

Նրանց խոնավ, գոս պատերին,

Մոմից դեղնած խաչքարերին,

Գմբեթներին՝ սրի նման երկինք խրված…

Ձերը… շա՜տ է ոսկեջրած…

1970 թ., Մոսկվա

 

***

[ԽՈՐՀՈՒՐԴ]

Նունեին

Սայաթից առաջ, նրանից հետո

Գիր ու ղալամով քո մասին ինչ-որ

Դու իմացել ես, էն գրեմեն չէ,

Ծալիր, մի կողմ դիր:

Դու ծոցդ պահիր Դավթարը նրա

Հմայիլի պես՝ հենց սրտիդ վրա,

Որ լցվես սիրով,

Շամամի, վարդի բույր ու բուրմունքով,

Շող ու շափաղով…

1970 թ.

 

***

ՄԻՇՏ ՇԱՄԻՐԱՄ Է ԵՂԵԼ…

Միշտ Շամիրամ է եղել, և միշտ՝ Արա,

Սիրո խորհուրդը միշտ դառն է եղել,

Դառն էլ կմնա…

Սիրո սեղանին միշտ զոհ է եղել՝

Կամ՝ դու, կամ՝ նա…

Սիրո խորհուրդը միշտ դառն է եղել,

Դառն էլ կմնա…

Դու Շամիրամ ես, իսկ նա` Արա…
1970 թ.

 

***

Ի՞ՆՉ ԱՆԵՄ ԻՆՁ ՀԵՏ

Հիմա ի՞նչ անեմ մինչև առավոտ,

Ի՞նչ անեմ ինձ հետ:

Նոր հոգիս ծախի սատանայի պես,

Եվ հավատացիր:

Ինչո՞ւ է այդպես,

Որ հավատում ես բացարձակ ստին,

Ու մտածում ես` հավատաս, թե ոչ,

Երբ սիրում են քեզ` արցունքն աչքերին…

1970թ.

 

***

ԱՅԴ Ե՞ՐԲ ԵՄ ԵՍ ՍԵՐ ՄՈՒՐԱՑԵԼ

Ո՞վ է պահում իր սիրածին

Զուտ ողորմած մի բարևով:

Այդ ե՞րբ եմ ես սեր մուրացել,

Երբ եմ սիրտս պարզել մեկին:

Քո սիրով լի հայացքից եմ

Կրակ դարձել, բոցավառվել…

Չե՞ս վախենում այս հրդեհից,

Որ կարող է քեզ էլ լափել…

1985 թ.

 

***

ԻՆՉՈ՞Վ ԵՍ ԴՈՒ ԻՆՁ ԿԱՇԿԱՆԴԵԼ

Ինչո՞վ ես դու ինձ կաշկանդել,

Ինչո՞ւ դարձա այսքան անճար,

Էլ ինչո՞ւ եմ ես քեզ սիրում,

Ինքս ինձ եմ ես հարցնում…

Քեզ ի՞նչ հարցնեմ, էլ ի՜նչ հարցնեմ,

Երբ պաղ, տարտամ աչքերիդ մեջ

Սառնությունն է լուռ կարծրացել,

Չի տաքացնում. ո՞վ է մարել…

1985 թ.

 

***

Ո՞ՒՄ ԵՍ ՍԻՐՈՒՄ…

Ո՞վ է գոցել շուրթերդ բոց,

Ո՞վ է քամել հուրը սրտիդ…

Իբր սրտանց բարևում ես,

Փորձում ժպտալ, մի խոսք ասել…

Այնպես, ինչպես ասում էիր

Շուրթերով քո կեզ, կիսաբաց՝

Շշնջալով ականջիս՝ սիրում եմ քեզ…

Ո՞ւմ ես ասում հիմա, ո՞ւմ ես սիրում…

1985 թ.

 

***

ԱՍՈՒՄ ԷԻՐ…

Ասում էիր՝ չես դադարի ինձ սիրելուց,

Ասում էիր… դե՛, ո՞րն ասեմ,

Երբ ամեն ինչ սկսվում էր ու վերջանում

Քեզ սիրելուց,

Այդ մի խոսքը աղոթքի պես

Միշտ կրկնելուց…Չեմ դադարել,

Չեմ դադարի հավատալուց…

1985 թ.

 

***

ԱՍՈՒՄ ԵՆ, ԹԵ…

Ասում են, թե շատ սիրելուց

Հոգնում, բաժանվում են սիրածները:

Ո՞վ է հոգնել, դու կիմանաս,

Ես ի՞նչ ասեմ, ես՝ անկուշտս,

Մի բան գիտեմ, որ ինձ տված

Աստծու սերը անհատնում է,

Չի պակասում, հորդանում է,

Սելավի պես գարնանային

Հեղեղել է սիրտս ու հոգիս…

Ո՞վ կարող է դեմը առնել…

1985 թ.

 

***

ՔԵԶ ԾԱՌԱՅԵԼՈՒ ՀԱԶԱՐ ՁԵՎ ԳԻՏԵՄ

Քեզ ծառայելու հազար ձև գիտեմ,

Եթե պետք լինի, կյանքս՝ քեզ,

Բերեմ, երբ ուզես…

Բայց ինչպե՞ս, որտե՞ղ, ո՞ր կռվի դաշտում,

Ո՞ր փորձանքից ազատեմ ես քեզ,

Ումի՞ց պաշտպանեմ,

Եվ ո՞ր թշնամուց…

Թշնամի չունես…

Բարեկամներից ինչպե՞ս ազատեմ…

1985 թ.

 

***

[ՍԻՐՏՍ ԼԻՔՆ Է…]

Երբևիցե կհանդիպենք,

Կհանդիպենք նորից,

Եվ կտեսնես, որ ես նույնն եմ,

Չես տարբերի հնից…

Սիրտս, ինչպես այնժամ,

Բերնեբերան լիքն է

Քեզնով…

Չես դիմանա սրտիս տապին,

Եթե բացեմ նորից:

1992 թ.

 

   ***

ԹԵ ՍԵՐ ՈՒՆԵՍ ՏԱԼՈՒ 

Թե սեր ունես տալու,

Մի՛ ուշացիր, արի՛,

Շատ բան չունեմ.

Ունեցածս հաց է ու գինի:

Իմ սրտից էլ թե հարցնես,

Հազիվ գլուխ հանի՝

Քո սիրո՞ւց է խենթանում,

Թե՞ խենթ գինուց գավի…

 Անթվակիր