«Մարդը» շարքից

«ԿԱՄԱՑ ՔՇԵՔ ՍԵԼԵՐԸ»

Թե նայես կյանքին հեռվից,

Դատարկ է՝ կասես տխուր,

Էլ ինչո՞ւ են իրար անցել

Մարդիկ այսպես իզուր:

Թե քեզնից մնալու է մի բուռ

Մոխիր կամ թե փոշի,

Էլ ի՞նչ ես, ո՛վ մարդ, վռազում,

Դե՛, սայլդ կամաց քշիր:

Այս սայլը հեռվից է գալիս,

Փոշոտ ու հոգնած են եզները,

Կկանգնեցնեի նրան հավիտյան,

Թե ես լինեի տերը:

Իսկ դու շտապում ես, ո՜վ մարդ,

Ուզում ես սայլից առաջ ընկնել,

Ի՞նչ շահ, որ առաջ ընկնես,

Եվ օր առաջ հասնես տեղ,

Որտեղից ոչ մի սայլապան

Քեզ այլևս չի բերի հետ:

Դե՛, կամա՛ց, կամա՛ց, սիրելի՛ս,

Կամաց քշիր սելերը:

1940 թ.

 

***

ՄԱՐԴԸ

Հազար անգամ դարը փոխել,

Հազար անգամ հինը նորել,

Նորից նորվել, զուգվել,

Աստղերին է աչքը հառել,

Մոռացել է մարմինը ծեր,

Անբուժելի վերքերի տեր,

Ցավերի կեր…

1965 թ.

 

***

ՁՈՆ ՄԱՐՏ 8-ԻՆ

Այդպես է մարդը…

Իր ճղճիմ գոյի առաջին օրից

Դրախտում անգամ դժգոհ է եղել,

Եվ այն է կերել, ինչ ուտելու չէր,

Ինչ արգելված էր:

Միայն արգելիր,

Եվ այն ամենը, ինչ հասարակ է ու սովորական,

Դառնում է հանկարծ ցանկալի այնքան,

Որ մարդ կոչվածը դառնում է գերի

Իր անգամ չուզած ցանկությունների:

Նույնն է մնացել,

Մազաչափ անգամ բնավ չի փոխվել,

Միայն շատացան ինքն էլ, խնձորն էլ:

Իսկ Ե՞վան,

Ե՜վան…

Գոհ յուր արածից՝

Ունեցածին ավելացրել է

Մի օր մարտ ամսից…

1965 թ.

 

***

ԻՆՉԻ՞Ց ԵՍ ԴԺԳՈՀ…

Ինչի՞ց ես դժգոհ՝ էս աշխարհի՞ց…

Ո՞վ է գոհ եղել էս աշխարհից,

Ո՞վ է հիմա գոհ էս աշխարհից,

Եվ ի՞նչ էր քեզ պետք էս աշխարհից:

Ինչո՞ւ ես ուզում` ինչ կարելի չէ,

Քո ինչի՞ն է պետք` ինչ կարելի չէ,

Քեզ պես քանի՞սն են

Եկել, գնացել:

 Շատ բան մի ուզիր դու էս աշխարհից,

Ի՞նչ ունի, որ քեզ տա.

Աշխարհը չի փոխվելու,

Դու ես գնալու:
1970 թ.

 

***

ԽՈՍՔ ԱՓՍՈՍԱՆՔԻ

Բիբերով անթարթ, հայացքով հպարտ

Դու երազել ես լուսավոր հեռու՜ն,

…Օ՜, ոչ քեզ համար:

Համոզված, համառ,

Անհնարինի լավատեսությամբ

Անտանելին ես տարել լռությամբ,

Եվ ոչ քեզ համար…

Քեզ համար ոչինչ դու չես երազել:

Անգամ չես տխրել,

Մոռացել հաճախ, որ մարդ ես դու էլ:

Երբ զրկել են քեզ հարազատ կոչված քո մոտիկներից,

Հորից ու մորից՝ զուր ամբաստանված,

Համոզվել ես լուռ, որ այդպես էր պետք,

Այդ է պահանջում ապագան լուսե,

Որի հետ մի օր կապեցիր հույսեր:

Մնացիր գերի հույսերին պատիր.

Ո՛չ մրրիկներից անհայտ ծովերի,

Ո՛չ քամիներից անապատների

Եվ ո՛չ ոռնոցից ահեղ տանկերի

Դու չընկրկեցիր,

Պահեցիր բարձր գլուխդ ճերմակ:

Եվ քո ձեռքերով կրակից հանած շագանակներից

Քեզ ոչ մի անգամ բաժին չհասավ,

Եվ դու միամիտ հավատով կրկին,

Լուռ հավատացիր, որ այդպես էր պետք,

Այդ է պահանջում ապագան լուսե,

Որի հետ մի օր կապեցիր հույսեր…

 Անթվակիր