«Ծնողներին» շարքից

***

Վերից մայթով անշտապ գալիս է մի մարդ:

Ծերունի է կարծես, բայց քայլում է հաստատ:

Շուրջն էլ չի նայում, հայացքը` գետնին,

Աշնան վերարկուն գցած մի ձեռքին:

Այդպես ամեն օր միևնույն ժամին

Իջնում է մարդը` վերարկուն թևին:

Տանի՞ց է գալիս, թե՞ գործի գնում,

Միշտ, միշտ նույն ժամին,

Վերարկուն թևին…
1969 թ.

 

***

ԹՈՂ ՈՐ ԵՐԿՆԱՅԻՆ ՀՐԱՇՔ ԿԱՏԱՐՎԻ

Թող որ երկնային հրաշք կատարվի,

Խախտվեն թիվ ու ժամ, օրը երկարի,

Տարին չավարտվի և շարունակվի,

Անսպառ լինես, հարությամբ տևես,

Հեռացումի ժամը դու տնօրինես,

Լուսնի հետ նորվես,

Քանի կամ՝ լինես…

Դեպի վեր ճամփադ ես լուսավորեմ,

Հրավառությամբ քեզ դիմավորեմ,

Թագուհի դարձնեմ, ցոլաս երկնքից,

Հոգիս ճառագի լույս ու բերկրանքից:

Թող որ երկնային հրաշք կատարվի…

1970 թ.

 

***

ԱՐԵՎԻ ՎԵՐՋԻՆ ՇՈՂԵՐՆ ԵՆ ԻՋԵԼ

[Հորս]

Արևի վերջին շողերն են իջել

Հոգնած աչքերիդ…

Փակել ես հավերժ, էլ չես բացելու,

Էլ չես բացելու…

«Քարավանն անցավ բարձած արցունքով»՝

Էլ չես երգելու,

Էլ չի դառնալու:

Արևը թեքվեց, Թաքալթուն անցավ,

Ամմա՜ն, Սուրմալու…

Ճերմակ բեղիդ տակ մի բան ես պահել՝

Մի տխուր ժպի՞տ, թե՞ երազ վերջին…

Ա՜խ, ի՞նչ ես տեսել, ի՞նչ ես երազել…

Կողբաչայն անցա՞ր,

Ո՞վ էր կամրջին…

Իգդի՞րն ես տեսել, մեր տո՞ւնը ավեր,

Թե՞ փշալարեր… Դու տեղ չե՞ս հասել,

Թե՞ երգն ես հիշել էն հին, սրտամեռ…

Արա՞զն է երգում, թե՞ բվեճը ծեր՝

Ամմա՜ն, Սուրմալու…

Քնիր, ի՛մ հայրիկ, էլ չի դառնալու…

1970 թ.

 

***

ԱՅԴ ՕՐԸ ԿԳԱ

Այդ օրը կգա…

Ձմեռ կլինի, թե կանաչ գարուն,

Արև էլ լինի, սև է թվալու:

Շուրջս կլինի քար լռություն,

Խավար ահավոր,

Իսկ ես մոռացված, մի անտեր որբուկ`

Մթին անսովոր:

Ո՜վ, անհասկանալի, անժպիտ խորհուրդ

Կյանքի ու մահի,

Ի՞նչ է իմաստը քո դաժան խաղի…

10.02.1970

 

***

ԾՆԿԻԴ ԴՆԵԻ ԳԼՈՒԽՍ ՃԵՐՄԱԿԱԾ

Ծնկիդ դնեի գլուխս ճերմակած,

Հոգնած, շա՜տ հոգնած…

Ուզում եմ նորից քո բալան լինել՝

Քո երես տված,

Ինչպես շա՜տ առաջ,

Ինչպես շա՜տ առաջ…

Հարթեիր մատներով քո կախարդական

Ճակատիս բացված

Ակոսները խոր,

Այդպես քնեի,

Նորից ինձ զգայի

Փոքրիկ, շա՜տ փոքրիկ…

Ու հոգիս լցվեր բույր ու բերկրանքով

Մինչև առավոտ,

Մինչև առավոտ:

Զմրուխտ հավքի հեքիաթը պատմեիր

Ձայնով անուշիկ,

Որ մոռացումի կապույտ մշուշով

Հոգիս կախարդվեր

Մինչև լուսաբաց…

1970 թ.

 

***

ՄԱՅՐ ԻՄ ՍԻՐԵԼԻ

Նվե՜ր երկնային,

Հոգուս թովք, գորով, շո՜ղ արեգակի:

Կերտվածք հրաշագործ,

Դու չնկարված ձեռամբ մարդկային,

Կրկնություն միակ դու աստվածամոր

Ձեռամբ բարձրյալի, ձո՜ն արեգակի:

Հրա՜շք երկրային,

Հողի ու ցողի, ծաղկի բույր ու թույր,

Բույլ արեգակի,

Կաթնաղբյուր կյանքի,

Դու մայր բնության մրցակից միակ,

Հզոր ավելի,

Մայր իմ սիրելի:
1971թ.

 

***

ՄԻ՛ ՎՇՏԱՑԻՐ ԻՄ ՇԻՆՈՎԻ ԿՈՊՏՈՒԹՅՈՒՆԻՑ

Մի՛ վշտացիր իմ շինովի կոպտությունից.

Սիրտս լիքն է,

Թե չպահեմ,

Հորդալու է արցունքների շատությունից…

Մի՛ վշտացիր, աղաչո՜ւմ եմ,

Ամաչում եմ դեռ քեզանից,

Իմ ալեհեր մանկությունից…

11.01.1971 թ.

 

***

ՄԱՅՐ Է ԵԿՈՂԸ, Ի՛ՆՔԴ ԸՆԴՈՒՆԻՐ

 Մորս՝ լուսեղեն Սաթենիկին՝ հոգուս խորիցն

 Ընդունեք, խնդրեմ, սերովբե, քերովբե և այլք,

Եվ ինքդ՝ Բարձրյալ,

Եվ բացե՜ք, բացե՜ք դռներն երկնային…

Վառեք աստղային կանթեղները ձեր,

Թող լույս, լո՜ւյս լինի

Ճամփան դեպի վեր…

Մա՜յր եք ընդունում:

Եվ չխառնեք նրան ձեր տարածների հետ:

Եվ դու, դո՛ւ, Բարձրյա՛լ,

Որ թիկնել ես գոհ ամպեղեն գահիդ,

Եվ ինչքան էլ վեր ես, անհասանելի,

Մայր է եկողը, ի՛նքդ ընդունիր՝

Ամենայն կարգով,

Խորին հարգանքով:

Եվ նստեցրու քո կողքին, Աստվա՛ծ,

Եվ նայիր սիրով իմ լուսեղենին,

Որ իր կաթի հետ սեր է սնուցել,

Հավատ դեպի քեզ…

Եվ նույնն եք, նույնը, Տե՜ր, Դու և մայրս,

Ստեղծել ես Դու, և նա բազմացրել է,

Որ հպարտ լինես քո արարչությամբ,

Աշխարհում այս ծով, անեզրական:

Հավատում եմ, որ եղել ես ու կաս,

Հավատում եմ, որ լինելու ես,

Հավատում եմ, որ ընդունելու ես

Մորս լուսեղեն:

Հավատում եմ, որ նա քեզ հետ է հա՜ր,

Քո գահին բազմած, քեզ հետ միասին,

Եվ որ դու և նա նույնն եք միասին,

Աստեղատարած տիեզերքում:

 1977 թ.

 

***

[ԱՂՈԹՔ]

«Հանուն հոր, որդու և բոլոր սրբերի»,–

Ասում էիր դու, իսկ ես կրկնում էի…

Աղոթել եմ խոնարհ, երբ մանուկ էի,

Աղոթել՝ անհուն հավատամքով լի,

Որ ձայնս արդար հասնում է քեզ.

Չէ՞ որ դու երկնքում ես…

Աղոթքս սկսվում էր ամեն անգամ քեզնով,

Քեզնով ու քեզնով՝ մայր իմ անգին.

– Տե՛ր, պահի՛ր, խնդրում եմ, մորս, մայրիկիս,

Նորից մայրիկիս, էլի մայրիկիս,

Եվ մի մոռացիր հորս, հայրիկիս…

Հետո հանդարտ թվարկում էի անունները

Մեր տնեցիների, հարևանների,

Բարեկամների նաև, բոլորին՝ հերթով:

Քեզ համար, մա՛յր իմ, մա՛յր իմ անգին,

Աղոթել և աղոթում եմ,

Որ Տերը պահի, պահպանի,

Մինչև չորանան ու հավետ լռեն

Շուրթերս անեղծ,

Մինչև ինձ տանես

Ու գիրկդ առնես,

Որ նորից մանկանամ…

Եվ կաղոթեմ, քանի շնչում եմ,

Քեզ համար, մա՛յր իմ անգին…

Ամենից ամե՜ն:

1985 թ.

 

***

…ՀՈՐԴ ԽՈՍՔԸ ՎԵՐՋԻՆ

 Էս է, Էդվա՛րդ, բալա՛ս, հորդ խոսքը վերջին,

Մի օր դու հոգնած ինձ տեսնելու կգաս…

Ես մի մուրազ ունեի, որ մնաց երազ…

Իգդիրն էր, որ էլ չտեսա… ուրիշ բան չկա:

Կարճ էր, անցավ կյանքս կիսատ ու վռազ

Արազի պես՝ մե՛կ պղտոր, մե՛կ զուլալ-զուլալ,

Ա՜խ, Իգդիրը, որ մնաց ասես տխուր երազ:

Իմը էդպես անցավ՝ կիսատ ու վռազ:

Էդ էր անցած կյանքս՝ ուրիշ բան չկա:

Կյանքս բաժան-բաժան՝ էս ու էն ափին,

Անցավ ոնց որ երազ՝ էս ու էն ափին՝

Մե՛կ պղտոր-վարար, մե՛կ զուլալ-զուլալ:

Էս է, Էդվա՛րդ, բալա՛ս, ուրիշ բան չկա:

Թե որ Արազն անցնես՝ տեսնելու Իգդիրը,

Հոգիս հետդ տար,

Տար, թող դադար առնի սիրտս արնաքամ:

Էս է, Էդվա՛րդ, ուրիշ բան չկա:

Եվ երբ թաս վերցնես, հիշի՛ր, բալա՛ս,

Հիշիր բոլորին հերթով:

Հանիր մոռացումից մեկ-մեկ բոլորին,

Եվ խմբերգը օրհնանքի կլսես հողից, բալա՛ս:

Մոռացումից առավել չկա ոչինչ դաժան,

Հիշելով է մարդը դառնում իր ազգին արժան:

Էս է, Էդվա՛րդ, բալա՛ս, ուրիշ բան չկա:

 Անթվակիր