Սանթրյան Վ. – Մեր կերպարվեստի կաղնին – թերթ, «Հայաստանի Հանրապետություն», Ե., 08.11.2014

Հայաստանի ազգային պատկերասրահում անհատական մեծ ցուցահանդեսով եւ «Իգդիր» ինքնակենսագրական վեպի վերահրատարակման շնորհանդեսով երեկ նշվեց ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ, պետական մրցանակի դափնեկիր, Երեւանի գեղարվեստի ակադեմիայի պրոֆեսոր, պետական եւ եկեղեցական շքանշանների ասպետ, Երեւանի պատվավոր քաղաքացի Էդուարդ Իսաբեկյանի  ծննդյան 100—ամյակը։
Այդ առթիվ պատկերասրահի որմանանկարների սրահում կայացած հանդիսավոր արարողությանն էին եկել ՀՀ ԱԺ պատգամավորներ, նախարարներ, գրական—մշակութային կազմակերպությունների, նկարչի հետագա սերունդների ներկայացուցիչներ, նախկին ուսանողներ, կերպարվեստի երկրպագուներ, լրագրողներ։
Արարողության մասնակիցներին դիմեց Ազգային պատկերասրահի տնօրեն Փարավոն Միրզոյանը։ «Այսօր մեր մեծ վարպետի հոբելյանին նվիրված տոն է պատկերասրահում, տոն Էդուարդ Իսաբեկյանի՝ մեծանուն հայ նկարչի, հրաշալի ուսուցչի, Երեւան քաղաքի համար երեւույթ հանդիսացող մարդու»,–ասաց նա։ Ապա նշեց, որ նկարիչը նաեւ մեծ մանկավարժ էր, ով իր ներկայությամբ զարդարում էր Երեւանի գեղարվեստի ակադեմիան։
«Մնայուն խոսքեր ուներ։ Ասում էր՝ վազող ձիու գլխին չեն խփում։ Այն արվեստը, որը տվել է Իսաբեկյանը՝ 20—րդ դարի 50—60—ական թվականներից սկսած մինչեւ 21—րդ դարը, մի մեծ պատմություն է, մի մեծ երեւույթ է, մնայուն այն արժեքն է, որ կլինի այնքան, ինչքան կլինի հայ ժողովուրդը»,–հավելեց Փ. Միրզոյանը։
Իսաբեկյանի կյանքի եւ գործի մասին խոսք ասաց պատկերասրահի աշխատող, արվեստաբան Արմեն Գասպարյանը, նշելով, որ շուրջ երկու տասնամյակ նկարիչը եղել է պատկերասրահի տնօրենը, ջանքեր ներդրել հաստատության հավաքածուն հարստացնելու գործում։ Դրա մեկ վկայությունն է ներկա որմանանկարների սրահի ստեղծումը։ «20—րդ դարի հայկական կերպարվեստի պատմության ընթացքում Էդուարդ Իսաբեկյանի արվեստը, նաեւ ամբողջ կյանքը, կենսագրությունը մի  շտեմարան են, եւ մենք՝ արվեստաբաններս, դեռ մեծ աշխատանք ունենք անելու, որ բացահայտենք մեծ նկարչի արվեստի անդաստանը։ Նրա ամբողջ կյանքն ու ստեղծագործությունը հայրենասիրության վառ օրինակ են։ Ոչ մի հարցի կողքով նա անտարբեր չէր կարող անցնել, ինչ խնդիր էլ որ այն լիներ՝ աղետի գոտի, Սեւանի հիմնահարց, Հայաստան—Եվրախորհուրդ հարաբերություններ, կրթական ծրագրեր։ Տուն կառուցեց, ծառ տնկեց, որդիներ ունեցավ։ Նրա որդիներն են նաեւ այսօր կայացած այն նկարիչները, որոնց մանկավարժն ու ուսուցիչն է եղել նա։ Նաեւ լավ գրիչ ուներ. գրում էր այնպես, ինչպես նկարում էր՝ հախուռն, անվախ, արհեստական գեղեցկացնելու ոչ մի տենդենց չուներ։ Էդուարդ Իսաբեկյանի կարիքը այսօր էլ մենք բոլորս ենք զգում»,– ասաց նա։
Հանդես եկավ նաեւ նկարչի որդին՝ Երեւանի գեղարվեստի ակադեմիայի ռեկտոր Արամ Իսաբեկյանը, շնորհակալության խոսք ասելով ՀՀ վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանին, մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանին, Հանրային ռադիոյի տնօրեն Արմեն Ամիրյանին, «Իգդիր» հայրենակցական միության նախագահ Լյուդվիգ Սարգսյանին (Էդուարդ Իսաբեկյանը այդ միության պատվավոր նախագահն էր ցմահ)՝ Էդուարդ Իսաբեկյանի հոբելյանի անցկացման առթիվ ցուցաբերած աջակցության համար։
Նա ներկաներին տեղյակ պահեց, որ հոբելյանական ցուցահանդեսում կան գործեր, որոնք առաջին անգամ են ցուցադրվում, եւ դրանցից է «Սայաթ Նովա» մեծածավալ նկարը, պատմեց «Իգդիր» վեպի ստեղծման եւ նրա հրատարակությունների մասին։
Այնուհետեւ ներկաները դիտեցին ցուցահանդեսը, որը ներկայացված էր պատկերասրահի չորս ցուցադահլիճներում։ Նրանց թվում էր ՀՀ ժողովրդական նկարիչ Հրանտ Թադեւոսյանը, ով երկար տարիներ մտերիմ է եղել մեծ նկարչի հետ։ «Կարծես թե մենք երեկ հանդիպած լինեինք։ Նրա վերջին մեծ նկարը՝ «Իգդիրը», որ այդպես էլ անավարտ մնաց, երբ արվեստանոցում նայում էինք, տեսնում էինք, թե ինչպես էր ափսոսում, որ տեսողության խանգարման հետեւանքով չէր կարողոնում ավարտել։ Նրա մարդ տեսակը պարզ էր, կարծես սովորական. իր հողուջրին նվիրված անձնավորություն էր, նրա ամբողջ խոսքն ու զրույցը փիլիսոփայություն էին։ Իր մարդ տեսակը համահունչ էր իր նկարչությանը»,–«ՀՀ»—ի թղթակցին ասաց նա։
Էդուարդ Իսաբեկյանի սաներից է եղել 90—ամյա արվեստագետ, ՀՀ ժողովրդական նկարիչ Զաքար Խաչատրյանը։ «Մինչեւ հիմա էլ իմ հիշողությունից չի ջնջվում այն մարդկայնությունը, որ ցուցաբերեց իմ նկատմամբ Էդուարդ Իսաբեկյանը, երբ 1940—ականի վերջերին ներկայացա ինստիտուտ՝ աշակերտելու իրեն։ Ճիշտ է, դրանից առաջ երկու տարի սովորել էի, բայց ոչինչ չգիտեի, բացի այն բանից, որ ծառը կանաչ է լինում, երկինքը՝ կապույտ։ Մտածեց երեւի՝ գյուղացի տղա է, բանակից նոր եկած՝ մի բան դուրս կգա, ու բարձր նիշ դրեց ինձ։ Եվ նա, եւ իր կինը՝ նկարչուհի Արփենիկ Նալբանդյանը, ինձ համար եղան մեծ ուսուցիչներ, իսկական ուսուցիչներ՝ ընդմիշտ։ Նրանք ինձ սովորեցրին, թե ինչ է նշանակում բնապաշտ նկարիչ լինելը»,–ասաց նա։
Ցուցահանդեսի առթիվ ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ հրատարակվել է պատկերագիրք (հայերեն եւ անգլերեն)՝ ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտի տնօրեն, արվեստի վաստակավոր գործիչ, արվեստագիտության դոկտոր Արարատ Աղասյանի առաջաբանով։