Ժողովրդական նկարիչ, պետական մրցանակի դափնեկիր, Մ.Մաշտոցի շքանշանակիր, պրոֆեսոր Էդուարդ Իսաբեկյանը արժանացավ Երևանի պատվավոր քաղաքացու կոչման:
Նա աչքի է ընկնում թեմաների և գեղանկարչական խնդիրների ընտրման մասշտաբայնությամբ: Է. Իսաբեկյանը բազմաժանր ստեղծագործող է: Նրա վրձնի արտահայտչական գույներով աչքի են ընկնում ինչպես քնարական բովանդակությամբ փոքր կոմպոզիցիաները, այնպես էլ բարդ սյուժետային կտավները:
Դեռևս 1930-ական թվականների վերջին և 1940-ականների սկզբին Է. Իսաբեկյանը ուշադրության է արժանանում կյանքի ընկալման խորությամբ, լայնաշունչ ռոմանտիկայով, խիզախ, որոնող նկարագրով: Մինչպատերազմյան շրջանում Է. Իսաբեկյանը հրապուրված էր ֆրանսիացի ռոմանտիկների արվեստով, որոնցից առավել հոգեհարազատը Ժերիկոն և Դելակրուան էին: Այդ իմաստով հատկանշական է «Գնչուհին թութակի հետ» (1940թ) կոմպոզիցիոն դիմանկարը՝ նկարչի ստեղծագործական այս շրջանին բնորոշ գունային պայմանականությամբ ու արտիստիզմով:
Իսաբեկյան նկարչի ձևավորումը ընթանում էր երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Նա, տոգորված հայրենասիրական պաթոսով, ստեղծեց մնայուն արժեքներ ներկայացնող կտավներ, ինչպես «Մարտ քաղաքի համար», «Դրոշների հանձնումը հայկական դիվիզիային Կերչում» և այլն:
Է. Իսաբեկյանի ստեղծագործական ժառանգությունում կենտրոնական տեղ է գրավում պատմանկարչությունը:
Նրա «Պատասխան Հազկերտին» կտավն աչքի է ընկնում գունագեղությամբ, կերպարների կենսալիությամբ:
Է. Իսաբեկյանն ինչպես այս, այնպես էլ «Դավիթ Բեկ», «Ավարայրի ճակատամարտը», «Սասունցի Դավիթ» կտավներում հիշեցնում է բեմադրիչ ռեժիսյոր, որի հերոսների գործելակերպը դինամիկ է, մարդկանց համախմբող:
Նկարչի ժանրային բնույթի կտավները, ինչպես «Հարսանյաց հանդես», «Լվացք գետափում», աչքի են ընկնում ազգային կոլորիտով, մարդկային փոխհարաբերությունների պարզությամբ ու անմիջականությամբ:
Է. Իսաբեկյանը կերտել է աշխատավոր մարդկանց կերպարների մի ամբողջ թանգարան: Հասարակ մարդիկ, հոգեհարազատ լինելով նկարչին, նույն զգացմունքներն են առաջացնում դիտողի մեջ:
Հայ մշակույթի գործիչներից Է. Իսաբեկյանն առանձնացնում է Ա. Բակունցին, որի պորտրեն գլուխգործոցներից է: Դաժան հալածանքի տարիներին վտանգելով իր կյանքը, Իսաբեկյանն այս կտավը պահպանեց սերունդների համար:
Է.Իսաբեկյանը շուրջ կես դար դասավանդելով գեղարվեստի ինստիտուտում, ստեղծագործական կյանքի ուղի հարթեց նկարիչների մի քանի սերունդների համար: Երկար տարիներ լինելով Ազգային պատկերասրահի տնօրեն՝ Իսաբեկյանը հրապարակային ցուցադրման արտոնություն է տվել շատ նկարիչների գործերի, իսկ սեփական փայլուն աշխատանքների մի մասը գերադասել է պահպանել միայն արվեստանոցում:
Է.Իսաբեկյանի ինքնանկարները, որ ընդգրկում են վաղ երիտասարդությունից մինչև խոր ծերություն, նկարչի ինքնահաստատման, ինքնաճանաչման և ինքնահասունացման յուրատեսակ քննություն են հանրության առջև: Իր բեղուն գործունեությամբ և կախարդական վրձնով Է. Իսաբեկյանը հաստատում է այս իմաստնության կենսունակությունը:
Ս.Հայրապետյան
Պատմական գիտ. Դոկտոր, պրոֆեսոր