Բադալյան Մ. — Եկեք չխանգարենք, որ հայը լավ ապրի — թերթ, «Ազգ», Ե., 09.11.2004

Posted on Հկտ 1, 2015 in Uncategorized

Էդվարդ Իսաբեկյանի ներկայությունն իր հոբելյանական հանդիսության երեկոյին Թեքեյան կենտրոնում առանձնահատուկ խորհուրդ ուներ և օրվա մթնոլորտն իրենով էր ստեղծվում: Մեզ հետ էր մի մարդ, որ 90-ամյա փորձառության հարուստ ճանապարհ էր անցել՝ ապրելով ու ստեղծագործելով, իր խոսքերով 4 հանրապետություններում, մինչև 1918թ. ռուսական տիրապետության, 1918-ից հետո՝ դաշնակցական, 1920-ից՝ Խորհրդային և 1991-ից՝ ազատ, անկախ Հայաստաններում: Հասարակական-քաղաքական այսքան տարբեր համակարգերի մեջ ապրած և գործած արվեստագետն առ այսօր հավատարիմ է իր կեցվածքին՝ երբեմն շատ կտրուկ, իգդիրցի տղամարդուն բնորոշ իր պահվածքով, արվեստագետի ինքնատիպ նկարագրով:

Թեքեյան կենտրոնի ցուցասրահում կազմակերպիչներն անակնկալ էին պատրաստել՝ ցուցադրելով մասնավոր հավաքածուներից վարպետի մեկ տասնյակով աշխատանքներ, իսկ փոխքաղաքապետ Արման Սահակյանը հայտնեց, որ «Հայարտ» մշակութային կենտրոնի առաջին հարթակը շուտով վերանորոգվելու և տրամադրվելու է Էդվարդ Իսաբեկյանի աշխատանքների մշտական ցուցադրությանը:

ԹՄՄ նախագահ Ռուբեն Միրզախանյանը՝ մեկը կերպարվեստ գնահատող մարդկանցից, Իսաբեկյանի արվեստը ներկայացնելով իբրև հայ դասական գեղանկարչական արվեստի տրադիցիաների լավագույն շարունակություն, հիշեց տարիներ առաջ Արարատյան թեմի առաջնորդարանում «Ավարայր» աշխատանքի ցուցադրությունը.«Կտավի ներքևի մասում արձանագրված տարեթիվն էր՝ 1951-53թթ: Քաղաքացիական ինչ մեծագույն խիզակություն և ազգային խորը զգացմունքներ պետք էր ունենալ, որպեսզի հայտնի ժամանակներում ստեղծվեր նման գործ»:

Օրվա հանդիպումը գերադասում ենք ներկայացնել Ալեքսան Կիրակոսյանի և Էդ.Իսաբեկյանի խոսքերով:

«Նայեք իրեն ուշադիր, մեր մեծերից է, մեր մշակութային աշխարհի ամենանշանավոր դեմքերից: Ափսո՜ս, դուք իրեն պետք է տեսնեիք այն տարիներին, որ էդպիսի ցասումով կտավներ էր ստեղծում: Էսօր ինքը գտնվում է մենակ՝ Աշտարակում, Բաքոսի հետ: Երկար տարիներ ընկերություն ենք արել, մեծ անհատականություն է, վարպետ՝ և՛ վրձնի, և՛ խոսքի: Ինձ թվում է, ինքը հայ կերպարվեստի կոմպոզիցիայի ամենախոշոր վարպետն է և հիմնադիրը, բազմաժանր նկարիչ է, որտեղ ձեռքը գցում է, ժայթքում է: Երկար տարիների մանկավարժ էր, ուսանողների հետ միասին նկարում էր, իրապես ուսուցիչ է, մեծ մտավորականի կեցվածք է այն գիտակցումը, որ իր արվեստն իր սեփականությունը չէ, համազգային է և պարտավոր էր բաշխել դա: Էդիկ, սիրելիս, մենք քեզ սիրում ենք իբրև բացառիկ տաղանդի տեր նկարչի, իբրև մարդ-անհատականության, մարդու տեսակի, որ կարծես կամաց-կամաց մտնում է կարմիր գիրք:

…Ազգն ինձ համար բարձրագույն արժեք է: Դա իմ հավատո հանգանակն է, դրա համար էլ խնկարկում եմ էդպիսի մարդկանց առաջ և ալեհեր գլուխս խոնարհում եմ այս մեծ մարդու առաջ, որպես բարձր անհատականություն, որ եկավ Վերածննդից՝ Միքելանջելոյից, դա Վինչիից, որ բացեցին դռները և թարմ օդ ներխուժեց»:

Երբ խոսելու հերթը վարպետին հասավ, վեր կացավ, մոտեցավ ամբիոնին.« Էսպիսի աուդիտորիայի առաջ նստած խոսելն էնքան էլ հարմար չէ: Հիշողությունն ամենամեծ պարգևն է, որ Աստված տվել է մեզ: Կան մարդիկ, որ կորցրել են իրենց հիշողությունը, խոսքս էն 70 տարիների մասին է, և անգամ կարող են ժխտել իրենց անցած կյանքը: Դա մեծ դժբախտություն է, թող խելքի գան էդ մարդիկ, հասկանան, որ առանց հիշելու անցյալը, ապրել անհնար է: Ամենից շատ հիշողություն հայերին է հարկավոր, որովհետև եթե էդ էլ կորցնենք, արդեն Աստված գիտի՝ ինչ կարող է պատահել մեզ հետ: Շատ ծանր բան կարող է պատահել: Իմ ստեղծագործությունները հենց էդ հիշողության վրա էլ շինված են: Մեկ-երկու նկար արեցի էդ կոտորածներից, բաներից, հետո այնքան բարկացա ինձ վրա ու ասացի, որ երբեք էլ խեղճացած նկար չպիտի նկարեմ ու չնկարեցի: Էդ նկարները Ուլան-Ուդե ուղարկեցին, նրանք ինձ գրեցին, որ եթե պետք է, վերադարձնենք, ասի՝ չէ, պետք չէ, չեմ ուզում տեսնել էն նկարները, որտեղ մենք խեղճ ենք երևում: Իմ «Պատասխան Հազկերտին» նկարը պատասխան Հազկերտին չէ, պատասխան Հազկերտներին է: Հազկերտի նամակն էլ եմ կարդացել, մեր պատասխանն էլ: Էդ պատասխանը ես կուզեի հրատարակվի՝ շքեղ ու արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնյաների ապակու տակ դրած լինի, որ միշտ կարդան, էնքան լավ խոսք է, ոնց որ էսօր գրած լինեն Եղիշեն, Եզնիկը: Ես կարծում եմ մի հազար տարի հետո էլ արդիականություն կունենա, զարմանալի բան է, որ մոռանալ առհասարակ պետք չէ: Ամեն ժողովուրդ կարող է մոռանալ իր անցյալը, օրինակ, եվրոպացին, նոստալգիա խոսքը գցել է մեջտեղ, բայց ինքը նոստալգիայից գաղափար չունի, որովհետև չկա այն, ինչ նոստալգիա է ստեղծում: Մենք մեր հիշողությունը չպետք է կորցնենք:

Նկարիչներին առհասարակ քիչ են ծափահարել: Հետաքրքիր է, այսօր ամիսը մեկ ցուցահանդես կարող են անել: Մի օր իրենց բացատրեցի, թե էդքան հեշտացնում են նկարչությունը, ուրեմն ես 1000 ցուցահանդես պիտի անեի: Նկարչությունն ամենածանր արվեստն է: Ինձ ստեղծագործական նոր հաջողություններ ցանկացողներին կարող եմ ասել, որ ես իմ ստեղծագործական ցանկությունները տալիս եմ երիտասարդներին, իհարկե, մաղթանքով, որ երբեք չմոռանան անցյալը, եթե անցյալի նկարչությունը մոռանան, իրենք մենակ, անօգնական կմնան…

…Մեկ էլ զարմանում եմ անտարբերության վրա պատից կախված նկարների նկատմամբ, տանել չեմ կարող, բա մեջքով կտավի առաջ կարելի՞է կանգնել: Դե, հիմա ես կարող եմ էսպես կիսատ-պռատ, անընդհատ խոսել, չեմ ուզում կոպիտ խոսք ասել.գուցե հերիք է խոսեմ, ի՜նչ խոսեմ…Հուզված եմ, չէ՞…»:

Երեկ նկարչի տանը կազմակերպված Էդ.Իսաբեկյանի անհատական ցուցահանդեսը (վերջին տարիներին մայրաքաղաքի ամենամարդաշատ ցուցահանդեսն էր՝ վարչապետի, քաղաքապետի, մշակույթի նախարարի, արվեստաբան-մտավորականների, երիտասարդության հոծ ներկայությամբ) ընդգրկվում էր նրա ամենահին շրջանի աշխատանքներից մինչև վերջին տարիների (1996-98թթ) գործերը, որոնցում դրսևորված էր նկարչի բազմաժանրությունը և կոմոպզիցիոն վարպետությունը՝ դասական նկարչության ոճի մեջ ամփոփված ազգային ոգին, հերոսականություն, հպարտ, խրոխտ կեցվածքը՝ բնապատկերային և կանացի քնարական նկարաշարերով նաև (սա հատկապես վերաբերվում էր վերջին շրջանի մատիտանկարներին և կավճանկարներին): «Իսաբեկյանի բնավորությունը կարծր է, ժայռի նման պինդ մարդ է, բայց և քնքուշ, փխրուն է, իգդիրցի տատերի քնքշությունն է նաև վերցրել: Հետաքրքրական գեղանկարիչ է, իր տեսակը ոչ հայ և ոչ օտար մշակույթի մեջ չկա, դա արդեն մեծություն է», Մարտին Միքայելյան, արվեստաբան:

Երեկ Վարպետը կարճ խոսեց ասաց, թե ինչ լավ է, որ ինքը հայ է.«Ախր լավ ժողովուրդ է, չէ՞, հայը, մի քիչ վատ է ապրում, բայց ինքը կարող է լավ ապրել, եթե իրենց չխանգարեն»:

Leave a Reply

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով