Եդիգարյան Ա. (հարցազրույց)- Հիսունից գոնե հինգը գրող լինեն-«Ժամանակ», Ե.,06.10.2000

      Նոյեմբերի 8-ին կլրանա Էդուարդ Իսաբեկյանի ծննդյան 87 տարին
Ամբողջ մի կյանք, շուրջ կես դար` նվիրված նկարչական արվեստին: Բազմաժանր նկարիչ է, թեմաներն էլ` բոլոր ժամանակներին համահունչ: Ամեն մի կտավ ունի իր ենթատեքստը: Նկարներում կենդանի շունչն անպակաս է: Այնքան բնական են, իրական, որ թվում է, թե Իգդիրի նշանավոր մարդկանց կողքին ես:
     — Վարպետ, ինչպե՞ս և ե՞րբ ծնվեց «Իգդիր» կտավը վրձնելու գաղափարը:
     — Գիրքը գրելուց հետո: Սկզբում ուզում էի մեր ցեղի, գերդաստանի մարդկանց նկարել: «Հոգեհանգիստ Իգդիրում».այսպես է կոչվում կտավը, բայց հետո միտք ծագեց` ինչու՞ միայն մերոնց նկարեմ, ինչպես մայրս էր ասում` «մերոնք բարբուզնակի ծաղի՞կ են»: Ու նկարեցի նշանավոր մարդկանց` Դրոյից  մինչև Խաչատուր Կանայան, Արշավիր Շավարշյան, Անուշավան Պողոսյան, Ավետիս Ահարոնյան, մի քանիսին էլ դեռևս պետք է նկարեմ:
    — Կտավը ե՞րբ ավարտուն տեսք կունենա:
    — Սկզբում մի քիչ ծուլություն արի, ի՞նչ իմանայի, որ աչքերիս հետ նման բան կպատահի, վերջին նկարը մի կերպ արել եմ անցյալ տարի, իսկ այս տարի ոչ մի գիծ էլ չեմ ավելացրել: Մատիտի ծայրն անգամ չեմ տեսնում: Եթե կարողանայի, կշարունակեի:
     — Իսկ դա արդյո՞ք նշանակում է, որ կտավն անավարտ պետք է մնա:
     — Եթե տղաս` Արամը, որ դիմանկարի ժանրում կարգին նկարիչ է, օգնի` կավարտենք:
     — Վարպետ, ի՞նչը Ձեզ ստիպեց վայր դնել վրձինը, փոխարենը գրիչ վերցնել և գրել «Իգդիր» գիրքը: Եթե նկարիչ չդառնայիք, արդյո՞ք գրող կդառնայիք:
     — Անկեղծ ասած, այդ հարցն ինձ շատ են տվել, անգամ Ամերիկայում` «Դեյլի Նյուսի» թղթակիցը: Ասեմ.եթե նկարիչ չլինեի, ոչ, գրող չէի դառնա, այգեգործ կդառնայի, լավ գինիներ կպատրաստեի: Իսկ «Իգդիր» գիրքը, անկեղծ ասած, բարկացած եմ գրել, բայց բարկությունս չի երևում, գրելու ժամանակ զսպում էի: Ինձ բարկացնում էր, որ Իգդիրի անունը 80 տարի ոչ ոք չի տվել: Բոլոր գյուղաքաղաքների` Վանի, Մուշի մասին խոսում էին, իսկ Իգդիրի մասին` քար լռություն:
     — Լավ եք գրել:
     — Ինձ գրող չեմ համարում, բայց գրել եմ, կարող եմ երկու օրը մեկ մի պատմվածք գրել: Ողջ կյանքում սիրել եմ գրականությունը, դաստիարակվել Րաֆֆու, Չարենցի, Բակունցի ստեղծագործություններով: Գրականությունը մարդ է դաստիարակում, իսկ նկարչությունը աչքի գեղեցկություն է: Կարող ես երկար նայել նկարին` հիանալ, եթե բովանդակությունն անգամ իրենից բան չի ներկայացնում:
     — Իսկ ի՞նչ ուսուցիչներ եք ունեցել, և ու՞մ համար եք Դուք ուսուցիչ եղել:
     — Բաժբեուկ-Մելիքյանի ազդեցությունն եմ կրել: Սովորում էի Թբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիայում, գրաֆիկայի ֆակուլտետում: Բաժբեուկին հանդիպելուց, նրա գործերին ծանոթանալուց հետո` 3-րդ կուրսից տեղափոխվեցի գեղանկարչական ֆակուլտետ: Շատ խիստ մարդ էր, չէր սիրում մարդկանց հետ շփվել, առավել ևս` արվեստանոց մարդ չէր թողնում: Սակայն ինձ և Երևանից եկած 3 տղաների թողնում էր: Մեր նկարիչներից շատ սիրել եմ Կոջոյանին: Նրա փորագրությունները, կոմպոզիցիայի հասկացողությունը պարզապես ապշեցնող էին: Հիանալի աշակերտներ եմ ունեցել` Գրիգոր Խանջյան, Սարգիս Մուրադյան, Ռաֆո Աթայան, Վահան Խորենյան, Անատոլի Պապյան, Ռուբիկ Ադալյան: Ցավոք, Խանջյանի մահը մեծ կորուստ էր հայ կերպարվեստի համար: Ճիշտ է, որոշ տեսաբաններ չէին հասկանում նրան:
       — Միշտ հպարտանում ենք անցյալի արժեքներով, իսկ արդյո՞ք այսօրվա ստեղծածով կհպարտանան տասնամյակներ հետո:
       — Տեր Աստված, եթե ռադիոյին, հեռուստատեսությանը լսես` հանճարներ ունենք: Մի երկու շատախոսներ կան, որ ցուցահանդեսների բացման ժամանակ ինչ ուզում` ասում են: Ամենակարևորը` այդ բնագավառի արվեստաբաններ չունենք, չնայած միությունում ունենք 50 անդամանոց սեկցիա: Ցուցահանդես ցուցահանդեսի հետևից բացում են: Լրատվամիջոցներում, բացի փոքր լրատվությունից, լուրջ խոսք չի ասվում: Խոսքից պատմություն չի ստեղծվում: Մինչդեռ պատմությունը մենք պիտի ստեղծենք: Այդ 50-ից գոնե հինգը գրողներ լինեին:
     — Իսկ առաջիկայում Ձեր գործերի անհատական ցուցահանդես ակնկալվու՞մ է:
     — Եթե տրամադրություն ունենամ, հավանաբար ցուցադրության կներկայացնեմ գծանկարներս:
     — Տարբեր ժամանակներում ապրած մեր մտավորականներից մեկն եք, այսօր մտավորականությունը մի տեսակ օտարված չէ՞ հասարակությունից:
      — Շատ տարօրինակ է, հաճախ եմ լսում այդ մասին: Ավելին, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը օրը ցերեկով հայտարարեց, որ մենք մտավորականություն չունենք: Բա Սիլվա Կապուտիկյանը, Սոս Սարգսյանը, Խորեն Աբրահամյանը… Կարող եմ շարունակել: Բայց նրանց խոսքը տեղ չի հասնում, լսող չկա: Ցավը դա է: Սևանի մասին մի հոդված էի գրել, թվում էր` գյուղատնտեսության նախարարը ինձ պետք է դատի տա, բայց ոչ մի արձագանք: Մինչդեռ մտավորականությունը պատրաստի նյութ է: Երբեմն մեկ ելույթն անգամ շատ բան կարող է փոխել:
      Վարպետը թեև այսօր չի նկարում, բայց որոնումների մեջ է` հոդվածներ, հրապարակախոսական նյութեր է գրում: Այս պահին աշխատում է «Ի՞նչ է թշնամին» հոդվածի, ինչպես նաև «Ստալինի մենախոսությունը» մեկ գործողությամբ պիեսի վրա: Գրում է դժվարությամբ` տառերը համրելով, երբեմն էլ տողը տողի վրա, բայց դե գրում է: