Էդուարդ Հմայակի Իսաբեկյան – «Գիտության Գլոբուս», Ե., էջ 103-104, հ.7, 2007

Posted on Սպտ 28, 2015 in Uncategorized

Picture29   93 տարեկան հասակում կյանքից հեռացավ ՀՀ ժողովրդական նկարիչ, ՀՀ պետական մրցանակի դափնեկիր, պրոֆեսոր, Երևանի պատվավոր քաղաքացի Էդուարդ Հմայակի Իսաբեկյանը:

Էդուարդ Իսաբեկյանը ծնվել է 1914 թվականին Երևանի նահանգի Սուրմալու գավառի Իգդիր քաղաքում: 1918 թ. ընտանիքով տեղափոխվել են Երևան:

1931 թվականին ավարտել է Երևանի գեղարվեստա- արդյունաբերական (ներկայիս Փ. Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարան) տեխնիկումը, որից հետո 1931-35 թթ. աշխատել է Երևանի «Գյուղացու տանը» և զուգահեռ աշխատակցել «Պիոներ կանչ», «Ավանգարդ», «Սովետական Հայաստան» թերթերին:

1935թ-ից ուսումը շարունակել է Թբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիայում, որը 1941թ. ավարտելով վերադարձել է Երևան: Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին ՀՍՍՀ կոմկուսի կենտկոմի հանձնարարությամբ գրողներ Նաիրի Զարյանի և Սողոմոն Տարոնցու հետ մեկնել է գործող բանակ նյութեր հավաքելու և գեղանկարչական գործեր ստեղծելու հայկական 89-րդ դիվիզիայի ռազմաճակատային կյանքից:88

Մնայուն արժեքներ ստեղծած գեղագետը եղել է Երևանի գեղարվեստի պետական ինստիտուտի հիմնադիրներից մեկը, որտեղ աշխատել է 1945 թվականից մինչև իր կյանքի վերջը ղեկավարելով գեղանկարչական արվեստանոցներից մեկը: Մանկավարժական աշխատանքի ավելի քան 60 տարիների ընթացքում նա ստեղծել է դպրոց և ուսուցման գիտական մեթոդիկա, կրթել ու դաստիարակել է շնորհալի արվեստագետների առնվազն 3 սերունդ:

Դասախոսական աշխատանքին զուգընթաց Էդուարդ Իսաբեկյանը կատարել է բազմաթիվ հասարակական աշխատանքներ, բազմիցս ընտրվել է Երևանի քաղաքային խորհրդի պատգամավոր, Հայաստանի նկարիչների միության քարտուղար: 1967-1987թթ. եղել է Հայաստանի պետական (ներկայումս Ազգային) պատկերասրահի տնօրենը, որտեղ նա հսկայական ջանքեր է գործադրել ֆոնդերի հարստացման և հատկապես անցյալի ազգային արժեքները կործանումից փրկելու ուղղությամբ: Նրա նախաձեռնությամբ բացվել է Պատկերասրահի    Գյումրու

մասնաճյուղը:

Էդուարդ Իսաբեկյանը զարմանահրաշ արվեստագետ էր: Նրա շռայլ տաղանդը ամենատարբեր դրսևորումներ է ստացել ինչպես գեղանկարչական մեծածավալ ու բարձրարժեք կոմպոզիցիոն կտավներում, բնանկարներում, գրաֆիկական հիասքանչ գործերում, այնպես էլ արվեստի հիմնահարցերին նվիրված նրա ուշագրավ հոդվածներում, հրապարակային ելույթներում, հուշապատումներում, գեղարվեստական գրքերում:

Ոգեղեն ուժի հայավայել շռայլությամբ ու հայեցի մտածողությամբ ստեղծած նրա հիասքանչ կտավներն այսօր համամարդկային արժեքներ են: Դրանցով հիացել ու դաստիարակել են հայ գեղանկարիչների երեք սերունդ:

Էդուարդ Իսաբեկյանի արվեստի հիմքը հումանիզմն ու խորը հայրենասիրությունն է, իսկ ոգեշնչման ակունքերը հայաշունչ գաղափարները, որոնք նրա գործերում արտահայտվել են Սասունցի Դավթի, Ծովինարի, Սանասարի, Բաղդասարի, Դավիթ Բեկի, Սայաթ-Նովայի, Ակսել Բակունցի, Թամանցիների և ազգային ուրիշ մեծերի կերպարներով:

Աշխարհով մեկ սփռված նրա կտավները պատմում են հայ ժողովրդի կյանքի առասպելական ուղու մասին:

 

Հայաստանում և արտասահմանում բացած նրա անհատական ցուցահանդեսները միշտ տոն են եղել արվեստասերների համար: Կատարելության հասած հարյուրավոր նրա գործերը միշտ անհանգիստ ու ոգեղեն տրամադրություն են ստեղծել և խորը մտորումների հիմք դարձել: Դրանցում որոշակի արտահայտված են նկարչի աշխարհայացքն ու գեղագիտական ըմբռնումները:

Էդուարդ Իսաբեկյանի անուրանալի ներդրումը կերպարվեստում այն է, որ նա Հայաստանի Հանրապետությունում եղավ թեմատիկ կոմպոզիցիոն ժանրի հիմնադիրը, որին հետևեցին ուրիշները:

Հսկայական է հայ մշակույթին մատուցած Իսաբեկյան արվեստագետի ծառայությունը:

Նրա արվեստի հիմքը ազգային անցյալն ու ապագան են, ժողովրդի խրոխտ կեցվածքն ու հիացական ներուժն են: Իր արվեստի գունագեղ ուժով նա միշտ եղել է արվեստաբանների ուշադրության կենտրոնում: Նրան են նվիրված բազմաթիվ ստվարածավալ ուսումնասիրություններ, հոդվածներ, մենագրություններ: Էդուարդ Իսաբեկյանի մասին դեռ շատ կգրվի, որովհետև նա խոր ակոս է թողել հայ կերպարվեստում: Հայաստանի Ազգային Պատկերասրահը հատուկ սրահ է հատկացրել Էդուարդ Իսաբեկյանի աշխատանքների մշտական ցուցադրման համար: Նրա գեղանկարչական աշխատանքները պահվում են աշխարհի բազմաթիվ հեղինակավոր թանգարաններում ու մասնավոր հավաքածուներում:

Էդուարդ Իսաբեկյանը երկրին ու ժողովրդին արած ակնառու ծառայությունների համար իր երկարամյա վաստակաշատ կյանքի ընթացքում արժանացել է բազմաթիվ կառավարական պարգևների: 1956թ. ստացել է Արվեստի վաստակավոր գործչի, 1963-ին` ՀՍՍՀ ժողովրդական նկարչի կոչումներ: նույն 1963-ին արժանացել է պրոֆեսորի կոչման: 1982-83թթ. աշխատանքների համար աժանացել է ՀՀ Պետական մրցանակի:

Հայրենի գեղագիտական արվեստի միջազգային ճանաչմանը մատուցած ծառայությունների համար 2000 թվին Էդուարդ Իսաբեկյանին շնորհել են Բնության և հասարակության մասին գիտությունների միջազգային ակադեմիայի ակադեմիկոսի կոչում:

Էդուարդ Իսաբեկյանը պարգևատրվել է «Աշխատանքային կարմիր դրոշի» շքանշանով, 2001 թվին ՀՀ «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի» շքանշանով, 2002 թվականին արժանացել է Երևանի Պատվավոր քաղաքացու կոչման, 2004 թվին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կողմից պարգևատրվել է «Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանով: Ցմահ ընտրվել է «Իգդիր» հայրենակցական միության պատվավոր նախագահ:

Երևանի քաղաքապետարանը Էդուարդ Իսաբեկյանի կենդանության օրորք որոշում է կայացրել ստեղծել նրա աշխատանքների մշտական ցուցադրության սրահ:

Բնության և հասարակության մասին գիտությունների միջազգային ակադեմիայի նախագահությունը և «Գիտության Գլոբուս» ամսագրի խմբագրությունը խորապես վշտակցում են հայ ժողովրդին նրա մշակույթի վասատակաշատ նվիրյալի մահվան կապակցությամբ և հավատում, որ հիանալի մարդու, մեծ արվեստագետի ու քաղաքացու հիշատակը միշտ վառ կմնա շնորհակալ արվեստասերների հիշողության մեջ:

Leave a Reply

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են *-ով