1942-ին դպրոցական տարիքի երեխաներիս էլ էր հուզում պատերազմը, մեր մեջ էլ էր բորբոքվում ատելություն թշնամու նկատմամբ: Եվ ահա նկարչի տան սրահում ցուցադրվեց «Տանյա» գեղարվետական կտավը: Հերոս աղջկա մասին մենք շատ բան գիտեինք: Սակայն նկարիչը մեզ ստիպեց նրան այնուհետև հիշել, մտաբերել հենց այնպես, ինչպես պատկերված է կտավում: Եվ նկարը 5-րդ դասարանցի աշակերտներից հիշողության մեջ ապրեց առհավետ:
Այդ նկարի հեղինակը Էդվարդ Իսաբեկյանն էր: Նկարչին հուզել էր ժամանակը և նա գեղանկարչության արտահայտիչ խոսքով արձագանքել էր ժամանակին:
Միշտ այդպես է եղել ժողովրդական նկարիչը: Ժամանակի զարկերակի հետ համահնչուն բաբախել է նրա սիրտը: Իսաբեկյանի վրձինը միշտ էլ թաթախված է եղել հույզով, հասարակական հնչեղություն ունեցող հույզով, հույզ, որի մեջ սակայն բարձր նոտան հայրենասիրությունն է:
Նկարիչը լավ է գիտակցել արվեստագետի խնդիրը՝ ծառայել ժողովրդին: Եվ ծառայել ոչ այլ կերպ, քան արվեստի ընձեռած միջոցներով: Մի պահ մտաբերում ես նկարչի մոտ 25-ամյա ստեղծագործական աշխարհը և այդ աշխարհից դուրս են լողում այնպիսի վառ ու արտահայտիչ կտավներ, որոնք ամենից ավելի են խոսում նրանց ստեղծողի հոգու հարստության, ինքնատիպության մասին, «Պատասխան Հազկերտին», «Պատանի Դավիթը», «Հե՜յ ջան սարեր, Սասնա սարեր», «Գյուղացիների ապստամբությունը Հաղպատում 1903 թվին», «Բյուրականցի ծերունին և Արտավազդի տաճարը», «Խնձորեսկ», «Տաթևի վանքը», Դ.Դեմիրճյանի, Ա.Բակունցի և Սայաթ-Նովայի դիմանկարները, «Վարդանանք» և «Մխիթար սպարապետ» պատմավեպերի նկարազարդումներն այդպիսի աշխատանքներ են:
Շատ բան կարելի է ասել այդ աշխատանքներից յուրաքանչյուրի մասին:
1960 թվին նկարչի կողմից ստեղծված «Պատասխան Հազկերտին» մեծադիր կտավը կոմպոզիցիոն թեմատիկ աշխատանք է, որով նկարիչն իր ուրույն տեղն ունի սովետահայ կերպարվեստի պատմության մեջ: Նկարը բազմակերպար է, կերտված է բարդ հանույցով, քանի որ 5-րդ դարի հայ ժողովրդի տարբեր խավերի, տարբեր խառնվածքների տեր անձնավորությունները դրսևորելով իրենց հոգեկան առանձնհատկությունները, միաժամանակ և համահնչուն են իրենց հայրենասիրական նկարտումներով, որը և հանդիսանում է կտավի լավատեսական եռահնչունը, նրա լուծումը: Նկարն ամբողջովին ներթափանցվծ է պահի հանդիսավորությամբ, վճռականությամբ, պատմականությամբ: Կտավը ներկայացնում է կերպարների մի այնպիսի համադրվածք, որոնցից յուրաքանչյուրի շեշտված անհրաժեշտությունը ձուլված է միջավայյրի ընդհանուր տոնայնությամբ: Այդ իսկ պատճառով բազմակերպարայնությունը չի լուծված պարզունակ գունային խայտաբղետությամբ, որն անշուշտ մեծապես կթուլացներ կտավի նպատակային ամբողջությունը: Համեմայն դեպս առանձին դիտելու դեպքում կարելի է նկատել յուրաքանչյուր կերպարի անհատականությունը: Անշուշտ, յստեղ է նկարչի ուժը և այստեղ են ամենիից ավելի դրսևորված նրա արժանիքները:
Իսաբեկյանը բնության և մարդու մեծ սիրահար է: Եվ հաճախ նրա կտավներում հանդիպում ենք այդ երկու երևույթները: Նրա աշխարհայացքը, իհարկե, թույլ չի տալիս հակադրել տիեզերքի այդ երկու վիթխարի ուժերին, այլ, եթե գեղագետի լեզվով արտահայտվենք, բնությունը և մարդը միասնություն են կազմում և այդ միասնության մեջ նկարիչը հայտնագործում է գեղեցիկը: Որքան շատ բան արժեն «Պատանի Դավիթը», «Հե՜յ ջան սարեր, Սասնա սարեր», «Դ.Դեմիրճյան», «Ակսել Բակունց», «Խնձորեսկ» կտավները գեղագիտական անբասիր հաճույք պատճառելու համար: Առանց մակագրությունը կարդալու ականջիդ մեջ անդնադախոր ձորերի արձագանքով ուժգնացած, հնչում է լեռնական Դավթի զիլ զվարթ ձայնը, -«Հե՜յ ջան սարեր, Սասնա սարեր»:
Ռեսպուբլիկայի ժողովրդական նկարիչ Էդ.Իսաբեկյանի հոբելյանական ցուցահանդեսը, որ նվիրված է ստեղծագործողի 50 ամյակին, դիտվում է մեծ հետաքրքությամբ, պատճառում գեղագիտական մեծ հաճույք, հուզաթաթավ գործերով ծնում մտքեր ու խոհեր:
Վ.Վարդանյան