Մխիթարյան Լ. – Նկարիչը, դիվանագետը, մարդը – թերթ, «Հայաստանի Հանրապետություն», Ե., 04.05.2013

Բացվեց Էդուարդ Իսաբեկյանի ստեղծագործությունների մշտական ցուցասրահը

     Երեւանի մշակութային օջախների շարքում այսուհետ իր առանձնահատուկ տեղը կունենա ՀՀ ժողովրդական նկարիչ Էդուարդ Իսաբեկյանի ստեղծագործությունների մշտական ցուցասրահը, որի պաշտոնական բացումը տեղի ունեցավ երեկ «ՀայԱրտ» մշակութային կենտրոնում։ Հանդիսավոր բացմանը ներկա էին մշակութային, հասարակական, պետական գործիչներ, ինչպես նաեւ արվեստասեր հասարակությունը։ Ի նշանավորումն ցուցասրահի բացման Իսաբեկյանի որդին՝ Արամ Իսաբեկյանը Երեւան քաղաքին նվիրաբերեց 28 աշխատանքներ գեղանկարչի հարուստ ժառանգությունից։
     Երեւանի քաղաքապետի խորհրդական Արամ Սուքիասյանը շնորհակայություն հայտնեց Արամ Իսաբեկյանին արժեքավոր կտավների նվիրաբերման համար՝ նշելով, որ իսաբեկյանական գեղեցիկ անկյունը կդառնա մի վայր, ուր կայցելեն ոչ միայն նրա արվեստին ծանոթ մարդիկ, այլեւ երիտասարդ սերունդը։ Նա հույս հայտնեց, որ այն կլինի ուսումնասիրման եւ ուսումնառության կենտրոն, որտեղ կիշխեն իսաբեկյանական գույները, ջերմությունն ու տաքությունը։
     «ՀայԱրտ» մշակութային կենտրոնի տնօրեն Ռիտա Շառոյանը շնորհավորեց բոլոր ներկաներին եւ ապագա այցելուներին, ովքեր հնարավորություն են ունենալու ծանոթանալու Իսաբեկյանի արվեստին։ «Ինձ համար հաճելի է, որ կենտրոնում տեղ է գտել Էդուարդ Իսաբեկյանի արվեստը, ով իր մնայուն տեղն ունի հայ կերպարվեստում։ Քիչ առաջ դիտում էի կտավները եւ անգամ դիմանկարների, ծաղիկների մեջ ես Իգդիրի հոտն ու բույրը զգացի, այսինքն՝ այստեղ հանգրվանելու են մեր մեծ վարպետի՝ Է. Իսաբեկյանի իգդիրյան շնչով ստեղծագործությունները»,–ասաց Ռ. Շառոյանը։
     Երեւանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի ռեկտոր, արվեստի վաստակավոր գործիչ Արամ Իսաբեկյանի խոսքով՝ իր համար նշանակալի իրադարձություն է նկարչի մշտական ցուցասրահի բացումը, քանի որ իր համար չկա հոր ժառանգությունից ավելի թանկ բան։ Երեւանին նվիրաբերած կտավների ընտրությունը նկարչի որդունն է, ում համար շատ դժվար է եղել բաժանվել դրանցից, սակայն մեր քաղաքի հանդեպ սերը հիմք է հանդիսացել, որպեսզի դիմի այդ քայլին։ «Սա լրացուցիչ հետաքրքիր անկյուն կլինի, որտեղ հասարակությունը կծանոթանա ոչ միայն նրա գեղանկարչական արվեստին, այլեւ գրականությանը, պոեզիային։ Նա կուրացավ եւ չկարողացավ ավարտին հասցնել իր գործերը ինչպես կերպարվեստում, այնպես էլ՝ գրականության մեջ։ Բացի հասարակությանը ծանոթ «Իգդիր» վեպից, նա գրում էր նաեւ Երեւանին նվիրված գիրք, որը կիսատ մնաց։ Կիսատ մնացին նաեւ մեծակտավ աշխատանքներից մի քանիսը»,– պատմեց Ա. Իսաբեկյանը։
     ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտի տնօրեն Արարատ Աղասյանի խոսքով՝ 20—րդ դարի հայ ականավոր նկարիչ Է. Իսաբեկյանի ստեղծագործությունների մշտական ցուցասրահի բացմամբ շատ կարեւոր եւ նշանակալից իրադարձություն է տեղի ունենում մեր մշակութային, գեղարվեստական կյանքում։ Արվեստի ինստիտուտի տնօրենը ներկայացրեց նաեւ Իսաբեկյանի արվեստը եւ հայ կերպարվեստում ունեցած նրա ավանդը՝ առաջին հերթին կարեւորելով նկարչի պատմական թեմաներով արված, հայ ժողովրդի պատմության բախտորոշ իրադարձություններին նվիրված մեծակտավ, կոթողային, բազմաֆիգուր կտավները, որոնցից են «Դավիթ Բեկը», «Ավարայրի ճակատամարտը», «Պատասխան Հազկերտին» եւ այլն։ Այդ ստեղծագործությունները զարդարում են Հայաստանի ազգային պատկերասրահը, որի տնօրենն էր շուրջ երկու տասնամյակ։
     Շուրջ յոթ տասնամյակ տեւած գործունեության ընթացքում Իսաբեկյանը ստեղծագործել է կերպարվեստի այլ ժանրերում նույնպես՝ թողնելով բարձրարվեստ ստեղծագործություններ։
      Մեծ է Իսաբեկյանի վաստակը բնանկարի ժանրում։ Նրա վրձինն անմահացրել է Սյունյաց աշխարհը՝ Զանգեզուրը, Գորիսը, Խնձորեսկը, Բյուրականը՝ ստեղծելով տարբեր ոճերով, տարբեր կոմպոզիցիոն լուծումներով արված կտավներ։ Արվեստի ինստիտուտի տնօրենի փոխանցմամբ՝ հնարավոր չէ Իսաբեկյանի ստեղծագործություններին անդրադառնալիս անտեսել նրա ստեղծած կնոջ կերպարները, կանացիության թեմային նվիրված բազմաթիվ գործերը, որոնցում նկարիչը յուրովի է զարգացրել իր ուսուցիչներից մեկի՝ Ալեքսանդր Բաժբեուկ—Մելիքյանի կանացիության թեման։
      Իսաբեկյանը շոշափելի ներդրում ունի նաեւ գրքարվեստի ոլորտում։ Նա այնպիսի գեղարվեստական երկեր էր նախընտրում, որոնց հիմքում պատմական թեմաներն էին, ինչպես օրինակ՝ Դերենիկ Դեմիրճյանի «Վարդանանք» վեպի, Սերո Խանզադյանի «Մխիթար Սպարապետ» վեպի, Հովհաննես Թումանյանի «Թմբկաբերդի առումը» պոեմի նկարազարդումները եւ այլն։
      Գեղանկարիչ լինելուց բացի, Իսաբեկյանն օժտված էր նաեւ բացառիկ գրական շնորհքով։ 1994 թվականին լույս տեսավ նրա «Իգդիր» հուշավեպը, որն իր ուրույն տեղը գրավեց ժամանակակից հայ գրականության մեջ։ Նկարիչը նաեւ ակտիվ հասարակական, մանկավարժական գործունեությամբ է զբաղվել։ Գեղարվեստի ակադեմիայի հիմնադրման առաջին իսկ օրվանից՝ 1945 թվականից մինչեւ կյանքի վերջը նա դասավանդում էր այնտեղ եւ իր բազմաթիվ աշակերտներին էր փոխանցում իր հմտությունները, գիտելիքները։ Նրա աշակերտների շարքում էին հետագայում մեծ համբավ ունեցող արվեստագետներ, ինչպիսիք են՝ Գրիգոր Խանջյանը, Սարգիս Մուրադյանը, Նիկոլայ Քոթանջյանը եւ շատ ուրիշներ։
      Գեղարվեստի ակադեմիայի պրոֆեսոր, նկարիչ Սարո Կալենցը «ՀՀ»—ի հետ զրույցում կարծիք հայտնեց, որ Է. Իսաբեկյանը հայ պրոֆեսիոնալ նկարչության հիմնադիրներից է, ում արվեստն աչքի է ընկնում իր լրջությամբ, իսկ հեղինակը՝ աշխատանքը սկսելու եւ ավարտին հասցնելու պրոֆեսիոնալ մոտեցմամբ։ Մյուս կողմից նա ռոմանտիկ, քնքուշ, նուրբ արվեստագետ էր։ Ուշագրավ է նկարչության միջոցով դիվանագիտական խնդիրներ լուծելու Իսաբեկյանի ընդունակությունը. նրա ստեղծած «Պատասխան Հազկերտին» կոթողային կտավը յուրօրինակ ակնարկ էր իշխանության այն քայլերին, որոնց դեմ ժողովուրդը համարձակություն չուներ արտահայտվել։ «Նրա հոդվածները, նամակները Երեւանի մասին շատ հետաքրքիր մոտեցումներ էին ցուցաբերում։ Իսաբեկյանն ուներ տղամարդու կեցվածք, ով երբեք ողնաշարը ծռելու սովորություն չուներ»,–շեշտեց Ս. Կալենցը։

 

http://www.hhpress.am/index.php?sub=hodv&hodv=20130504_5&flag=am