Թերարժեքություն… 28.07.1997

 Թերարժեքություն. շատ հասարակ, պարզ բացատրություն ունի և ստեղծվում է սեփական կարողությունների նկատմամբ անվստահությունից: Ինքը՝ մարդը, թերագնահատում է իր շնորհքը, ընդունակությունները, ֆիզիկական կարողություններն անգամ, տաղանդը, ակնհայտի տաղանդն անգամ:
Եվ տառապում են միայն բարի մարդիկ: Չար մարդիկ երբեք ենթակա չեն, նրանք անգամ իրենց չնչին ընդունակությունից վերցնում են առավելագույնը: Եվ լինելով նաև նախանձ, պատրաստ է ամեն առիթով կեղտոտել, վնասել բոլորին և առաջին հերթին նրան, ում նախանձում է:
Օրինակներ բերելու կարիքը չունեմ, քանի որ երկար տարիների փորձից եմ ասում (ինքս տառապել եմ և մեծ ջանքեր պահանջվեց, մինչև հաղթեցի իմ մեջ բուն դրած վեհերոտությունը և սեփական արժանիքներիս թերագնահատումը): Ես անգամ չգիտեի, որ… գեղեցիկ եմ, անգամ հմայիչ և չէի նկատում աղջիկների հետաքրքրությունը իմ նկատմամբ և տանջվում հիմարաբար:
Բարի մարդը նախանձ չի կարող լինել, չկա «բարի նախանձ», կա նախանձ, կանաչ օձ, որ ապականում է մարդու հոգին: Բոլոր չար մարդիկ նախանձ են լինում, մեկը շատ ընդգծված, մյուսը՝ թույլ:
Բարի մարդը փառասիրության ախտով էլ չի տառապում, տառապողը նորից չարն է և ամեն հնարավոր ձևերով ձգտում է և հասնում իր նպատակին:
Իսկ բարի մարդը, արվեստագետ լինելով, ընդամենը «սպասում է» փառքին, և նա գալիս է վաղ թե ուշ:
Թերարժեքությունը հիվանդություն չի և միանգամայն «բուժելի է», պարզապես պիտի լավ ընկեր ունենա, իրենից մի քիչ քաջ ու հանդուգն, աշխույժ, ձեռներեց… պարզապես մի քիչ աներես:
Մուշեղը Մամիկոնյան՝ մեր ցուցադրական դպրոցից սկսած, որտեղ ինքը ֆիզկուլտ դասատու էր, և հետո՝ լագերներում, Սերոբի հետ բուժեցին իմ վեհերոտությունն ու անվստահությունը իմ նկատմամբ… Մուշեղը բոքս էլ պարապեց հետս և բացատրեց ինձ, որ ուժեղ և ծանր ձեռք ունեմ… իսկ Սերոբը մի անգամ ինքը համոզվեց, երբ… նոկդաունի մեջ եղավ իմ հարվածից՝ ոչ շատ ուժեղ, իսկ Ոստանիկը սուս ու փուս ձեռնոցները հանեց, իսկ մեր լագերի տնտեսվարին, որ ծիծաղում էր ինձ վրա՝ «մոծակ» ասելով, Մուշեղը տվեց ձեռնոցները և ասեց՝ առ, կռվի հետը, և… մի րոպեից հետո դժվարությամբ վեր կացավ գետնից…
Ահա և քեզ բուժում: Եվ սովորեցրեց լավ աշխատել, իսկ ես կարող եմ աշխատել առավոտից մինչև իրիկուն և չհոգնել, անգամ բահը և քլունգը ձեռքիս և ոչ միայն վրձինը:
Լույս գա վրադ, իմ սիրելի՛ ուսուցիչ և մեծ եղբայր:
Մի խոսքով, դատարկ բան է թերարժեքությունը, եթե հիվանդագին չէ, շիզոֆրենիկ վիճակի հետ չի առնչված: