Բուլղարիա… 1984

       17.08.1984 Արհեստանոցը կիսատ թողնում եմ Մհերին: Արամոյենց հետ դեպի «Золотые пески»… Ասացեք խնդրեմ, այս հողում չի կարելի հանգստանալ և նորից պիտի լինի մի ահավոր քաշքշուկ տամոժնիների, հյուրանոցների, «կամերա խրանենի»-ների:
      18.08.1984 Կիևում ենք: Սրանց կանայք շատ փառահեղ ձևեր ունեն, ռուսներից էլ գերազանց…
       *** Նորից մտածեցի նկարչության և պոեզիայի «հարաբերական» իմաստի մասին (թանգարանը նայելուց), երբ նայեցի Շևչենկոյի նկարները… և ինչքան դժվար է նրա համար նկարելը, նույնքան հեշտ դարձավ պոետ և իրենց ասելով հանճարեղ…
Երևի առաջին հերթին զարմացած լինի իր տերը` Բրյուլովը, որ ճորտից շինեց Ուկրաինայի հանճար:
     *** Ի՜նչ երկիր է, ինչ հող, ինչ գետեր… Մերն էլ է երկիր, սրանցն էլ… բայց ո՞վ են սրանք:
     *** Քաղաքը հինն է հետաքրքիր` իր «Խրեշչատիկով», իսկ մնացածը` «Բանգլադեշ»:
Ողջ Հայաստանում այսքան ծառ, կանաչ չկա, որքան մենակ Կիևում:
     19-20.08.1984 Բուլղարիայում ենք` «Златой песци»-ում:
     *** Նկատեցի, որ իմ «տեսքը» ավելի է ինձ անհանգստացնում, քան անգամ առողջական վիճակս…
       22.08.1984 Եղանք սրանց «Արջուտում» (Медвежья поляна):
Գինին լավ էր և տակառիկներով… խմեցի շատ (խմած ժամանակ քեզ նայելը հետաքրքիր չէ):
      *** Ձանձրալի կլիներ, եթե փոքր Մհերը չլիներ… քանի որ իմ սեփական զարմիկս (որդին) քաշել է իր պապին… շատախոս չի… (երևի ինձ հետ):
     *** Լողում եմ առավոտ ժամը 7-ին և երեկոյան: Համոզվեցի (նորից), որ շատ տկլոր մարդ մի տեղ հավաքված զզվելի է:
     *** Բուլղարական «խոհանոցն» էլ մի բան չի: Լսածս ուրիշ էր, կերածս` դարման…
     *** Կանայք ծովափում տկլոր հետաքրքիր չեն, հեչ բան են… շատ ավելի տանելի են հագնված:
     *** Անճաշակ կինը երևում է (առաջին հերթին) մազերի անշնորհք սանրվածքից, երկրորդը` անհամ ճաշ եփելուց: Երրորդ` լռել չիմանալուց: Չորրորդ` անշնորհք քայլվածքից և այլն:
«Անբարոյական և կործանարար բան է հոգու համար մարդուն ստիպել դատապարտել այն, ինչ ինքը գտնում է ներքուստ ճշմարտացի» Գալիլեյ
Մեզ չեն հարկադրում երեսպաշտությամբ զբաղվել, բայց զբաղվում ենք ամեն օր ու ժամ…
      Ուրեմն անբարոյական ենք, բայց դեռ կործանված չենք…
      *** Ոչ մի ռուս մարդ, անգամ ոչ բարձր չինովնիկը իր շրջապատից անկեղծ խոսք չի լսել և չի լսի…
Սրանք արդեն նմանվել են հռոմեացիներին, որոնց ինքնասիրահարվածությունը, չափ ու սահման չունեցող ինքնավստահությունը ի վերջո իրենց կործանեց…
      06.09.1984 Վաղը չվում ենք: Անցավ աննկատ… մի 10 օր էլ եթե լիներ, կարելի էր կշտանալ լողից… բայց շատ ափսոսալու էլ չէ:
     *** Իմացանք, որ սրանց համար էլ… թուրքերի «պրոբլեմ» կա: Սրանց թուրքերն էլ են անցել… «զանգվածային» արտադրության, ինչպես մեր «սիրելի եղբայրները»…
      Սրանք որպես միջոց «մտածում» են թուրքերին համոզել, որ… թուրք չեն… իսկ մեր թուրքերը արդեն քիչ է մնացել, որ մեզ համոզեն, որ հայ չենք: